Karl Müller's Apparatus and Notes
to
Ptolemy, Book II, Chapter 10: Germania Magna

Μεγάλης: om. ΣΦΨα, edd. Rom. Arg. Titulum capitis om. GX.

δὲ ἀρκτ.: δ’ ἀρκτ. DMΔב.

δὲ Γερμανικὸς: Γερμανός BE.

Versum om. BZ.
Μετὰ τὰς: Μετὰ δὲ FY; ποταμοῦ add. ex XΣΦΨב, Arg. Post ἐκβολὰς additur αἳ ἐρέχουσι μοίρας κν´ νδ´ in CDFLMNOPRVWΔΧα. Cf. p221, 5.

Οὐίδρου: Βουίδρου FN. Vidrus ante Marnamanim portum memoratur a Marciano et in codd. BEGSXΣΦΨΩד et edd. Vic. Rom. Ulm. Arg.; in ceteris inverso ordine ita legitur:

Fluvius, aliunde non notus, fuerit hod. Zwarte sive Vecht, cujus ostio Zwartsluis et Genemuiden adjacent. Ab Yssel fluvii ostio, quod Ptolemaeo est orientale Rheni ostium, 70 stadia ortum versus distat. Genuina nominis formas nescio an fuerit Οὐίδρος (Cf. Virdo, h. Wertach, Rhaetiae fl.) aut Οὐίαρος (cf. Vir Hispaniae fl. ap.  Ptol. 2, 6, 3).

κζ´: sic X et ed. Vic.; ξζ´ γ´ ΣΦΨ, cod. lat. 4803, ed. Arg.; κη´ SΩד; κη´ cett. codd.; 27 ⅔ edd. Rom. et Ulm.

νδ´d´: sic SΩד; νδ´ γ´ cett., quod sane rectius habet, siquidem Vidrus cum hod. Swarte componendus est; attamen ut Vidrum 54°45 et sequentem portum 45°15 ponamus, suadet Marcianus (Geogr. min. 1, p555), secundum quem

Hisce numeris secundum nostram Ptolemaei tabulam respondent stadia 350. 300. 480. Quae ex iis colliguntur stadia 1130 haud ita aliena sunt a longitudine orae quae olim ab Yssel fluvio ad Amisiam usque fuisse videtur, quamquam configuratio orae a Ptolemaeo exhibetur perversa.

Μαρναμανίς: sic SΩד, Μαραρμανίς BEGXΣΦΨ, edd. Vic. Rom. Ulm., Μαραρμανός Marcian., Μαναρμανίς cett. codd. Hodie Marna, sec. Wilhelmum (Germanien p74) ad sinum in quem Hunse fl. exit et a quo haud longe distat Groeningen oppidum. Ad Hunse fl. referri solet fluvius qui sec. Tacitum An. 1, 70 ab Amisia occasum versus alicubi quaerendus est et in codd. corrupte Visurgis (Unsingis ex conj. Altingii) vocatur.

κη´: κη´ SΩד.

νδ´δ´: sic BEGXZΣΦΨ, edd. Vic. Rom. Ulm. Arg.; 44 ¼ (al. ½ ¼) cod. lat. Par. 4803; νδ´ γο´ SΩד; νδ  d´ cett.

Ἀμισίου: Ἀμάσου SFY, Amasi edd. Vic. Rom. Ulm. Arg.; Ἀμασίου cett. codd. et Marcian. p555, 11. At infra ¶6 Ἀμισίου codd. plurimi; ¶13 et lib. 8, 3 urbs fluvio cognominis Ἀμισία, Ἀμεισία, Ἀμάσεια, Ἀμασία in Ptol. codd., Ἀμίσα (Ἄμισσα v. l.) ap. Marcianum in Stephano Byz.; Amisia fl. ap. Tacit. An. 1, 43. 60; Amissis codd. Melae 3, 3, 3 p69, 1 ed. Parthey; Amisis vel Amissis codd. Plinii 4, 100; Ἀμασίας Strabo 7, 1, 3; germanice olim Emisa fl. et Emisgow regio, nunc Ems fl.

κθ´: κε´ Ξ. Post hunc versum in ABDEFGLMNOVZב inseritur et in R ad marginem adscribitur: Γερμανία δευτέρα. Eadem jam legimus p242, 5, ubi causa ejus glossae afferri poterat. Hinc ex margine in oppositam codicis alicujus columnam migrasse verba videntur.

λβ´: λβ´ νβ´ codd.; 32. 52 ½ ed. Rom.; 34. 52 ½ ed. Ulm. Latitudinis gradum, secundum quem Amisiae fontes ab ostio 1750 fere stadia absunt et magis quam Visurgis fontes versus austrum collocantur, contra codicum auctoritatem mutavi ex Marciano qui longitudinem Amisiae recte dicit stadiorum esse 1300.

Οὐισούργιος: ΟὐισούριγοςC, ΟὐισουρίγιοςDEFGLMNOSVΞW, ΟὐισουργίουA; εἰς οὐργίου et deinceps Ἰσουργίου codex Marciani p555, 14; Visurgii ed. Vic.; ΟὐισούργουXZΣΦΨ ed. Arg., Visurgi cod. lat. 4803 et edit. Ulm. Cf. infra ¶6. Visurgis Mela, Plinius, Vellejus, Tacitus, Sidonius Apoll., Βίσουργις Strabo, Οὐίσουργος Dio Cass.

λα´: 30 ed. Rom.

νε´: sic XZΣΦΨ, 55 (al. 55 ¼) cod. lat. 4803, edd. Vic. Rom. Ulm. Arg.; ne´d´ cett. Secundum numerum 55° inter Visurgis et Albis ostia intercedunt stadia 625, quam distantiam, etsi justo longe majorem, Marcianus notat. Ab Amisia ad Visurgim 560 stadia Marcianus computat satis recte.

λδ´νβ´: ld´nb´ L; 37, 52 ¼ ed. Vic. Sec. Marcianum longitudo fluvii stadiorum 1600 (in tabula nostra Ptol. circa stad. 1550); revera usque ad Verrae et Fuldae confluentes est linea stad. 1300, usque vero ad Verrae fontes stadia sunt 2000 et paullo amplius. Sec. Ptol. fontes sunt in Meliboco monte, qui ab ostio fluvii metienti nimis austrum versus ponitur. Ab Amisiae fontibus satis longe austrum versus perperam, ut videtur, ponitur Amisia castellum. Similiter a Visurgi fontibus meridiem versus habes Βικούργιον (Βισούργιον?).

Ἄλβιος: Λάβιος X; Αλβις, λβιος (sic), ed. Arg.; Ἀλίβιος BDEFGMNOΔΞב; Ἀλβίου A et codex Marciani. Ἄλβιος fluvius dicitur etiam ap. Dion. Cass. 55, 1; ibid. 77, 14 legitur: περὶ τὰς τοῦ Ἄλβιδος ἐκβολάς.

λα´νς´δ´: 31⅙. 56 ed. Rom.; 31. 56½ ed. Ulm. Versus 6 et 7 in V manu secunda additi sunt.

λθ´: 39 ½ ed. Rom. Sec. Marcianum cursus longitudo est stadiorum 3300. Tot fere stadia in Pt. tabula sunt ab Albis ostio usque ad fontes fluvii anonymi qui ab oriente in Albim defluere dicitur (p250, 8). Hunc Albim, et montes, ex quibus decurrit, Sudetos vocare debebat; quem ipse Ptolemaeus Albim ex Sudetis orientem habet, revera est hod. Moldau ex Gabreta silva (Boehmer Wald) delabens. Sec. Dion. Cass. Albis ῥεῖ ἐκ τῶν Οὐανδαλικῶν ὀπῶν. Cf. Tacitus Germ. 41: In Hermunduris Albis oritur, flumen inclitum et notum olim, nunc tantum auditum. Vellejus 2, 106: (duce Tiberio Caesare) ad quadringentesimum miliarium a Rheno usque ad Albim qui Semnonum Hermundurorumque fines praeterfluit, Romanus perductus exercitus. Hinc Strabo 7.1.4: Διέχει δὲ τοῦ Ἄλβιος ὁ Ῥῆνος περὶ τρισχιλίους σταδίους, εἴ τις εὐθυπορούσας ἔχει τὰς ὁδους. Distantia haec nimia est, sed eandem inter Rhenum mediumque Albim Ptolemaus quoque exhibet.

Κιμβρικῆς: ΚημβρικῆςEGZ; ΧερρσοννήσουLSΩד, Χερσοννήσου cod. α; θέσις add. P. Versum om. C. Quae sequitur Chersonesi Cimbricae descriptio in aliis codicibus aliter adornata, in omnibus vero laborans, refingenda est ex Marciano, qui ita habet p555: Ἀπὸ δὲ τοῦ Ἄλβιος ποταμοῦ ἐκδέχεται ἡ καλουμένη Κιμβρικὴ Χερσόνεσος μεγίστη τυγχάνουσα. Καί εἰσιν ἀπὸ τῶν τοῦ Ἄλβιος ποταμοῦ ἐκβολῶν ἐπὶ τὴν πρώτην ἐξοχὴν τὴς Χερσονήσου τὴν μετὰ τὸν Ἄλβιν ποταμὸν κειμένην στάδιοι φο´, στάδιοι υ´. Ἀπὸ δὲ τῆς πρανύτης ἐξοχῆς τῆς Χερσονήσου ἐπὶ τὴν ἐφεξῆς κειμένην ἐξοχὴν τῆς αὐτῆς Χερσονήσου στάδιοι λεφταπ αχ´, στάδιοι λεφταπ αρ´. Ἀπὸ δὲ τῆς δευτέρας ἐξοχῆς τῆς Χερσονήσου εἰς τὴν ἐφεξῆς καὶ ἀρκτικωτάτην ἐξοχὴν τῆς αὐτῆς Χερσονήσου στάδιοι λεφταπ αυν´, στάδιοι λεφταπ αρν´. Ἀπὸ δὲ τῆς ἀρκτικωτάτης ἐξοχῆς τῆς Χερσονήσου εἰς τὴν μετὰ τὴν ἐπιστριφὴν αὐτῆς πρωτὴν ἐξοχὴν στάδιοι χν´, στάδιοι φν´. Ἁπὸ δὲ τῆς μετὰ τὴν ἐπιστροφὴν αὐτῆς πρώτης ἐξοχῆς εἰς τὸ ἀνατολικώτατον αὐτῆς τῆς Χερσονήσου στάδιοι ψκ´, στάδιοι φκ´. Ἀπὸ δὲ τοῦ ἀνατολικωτάτου αὐτῆς τῆς Χερσονήσου ἐπὶ τὴν ὑπὸ [ταύτην] λβ´ [ταύτην] τὴν ἐξοχὴν αὐτῆς ἐπὶ τὴν πρὸς ἀνατολὰς ἐπιστροφὴν αὐτῆς στάδιοι λεφταπ αξ´, στάδιοι ψ´ . . . Ἔστι δὲ πᾶς τῆς Χερσονήσου περίπλους σταδίων λεφταπ ην´, σταδίων λεφταπ ξοππα o´. Marcianus igitur a codicibus nostris eo recedit et ad veram Chersonesi configurationem eo accedit, quod post apicem maxime borealem in orientali latere primum aliam quandam eminentiam 550 stadia distantem, et tum demum post alia 520 stadia punctum maxime orientale esse dicit, quod est prope hodiernum Grenaa oppidum. Codicum turbae ex eo ortae esse videntur, quod post apicis borealis mentionem sequenti lateris orientalis descriptioni titulus praemissus erat: Τὸ ἀνατολικὸν αὐτῆς, ad quem eminentiae maxime orientalis nota translata est.

τὸν Ἄλβιν: τῶν Ἄλβων SFY; post Album ed. Ulm.

λβ´: 31 ½ ed. Ulm.

Inde ab hoc versu editio Ulmensis ita habet:

1. Extensio quae subsequitur 35 58 ⅓

2. Quae etiam subsequitur 39 58 ⅓

3. Quae etiam subsequitur et maxime septentrionalis est 39 58 ⅔

4. Pars ejus maxime orientalis 40 ⅓ 59 ½ ⅓

5. Sinus interior 36 59 ¼

6. Post extensionem prima extensio 39 ⅓ 59 ¼

7. Quae deinde subsequitur 40 58 (58 ½ Ro.)

8. Quae deinde subsequitur 37 56

9. Quae ad ortem flectitur 35 56

Ex his versus 5 et 7 a codicibus fr. alieni sunt; versum 8 etiam editio Romana praebet. Ulmensis editor tabulam suam Chersonesi modernam, quam falsissimam delineavit, temere Ptolemaeo obtrusit. Quanta ille licentia in Ptolemaeum grassari soleat, alibi jam vidimus.

4 — p250, line 1: Hos versus ex Marciano dedi, additis e codd. numeris quos res postulat. In codd. ita habent:

νζ´: νχχχ´ G et ed. Ulm.; 57 1/12 ed. Rom, Inter vs. 1 et 2 alium versum interponit ed. Arg., in qua ita legitur:

ἡ πρὸς ἀνατολὰς ἐπιστροφή: ὁ μυχὸς τῆς ἐπιστροφῆς SWץ.

νχχχ´: 561⁄12 ed. Rom.

Χαλούσου: Χαλάσου A, Χαλαίσου MO, Λαχούσου X, Χαλύσου S et pr. m. ΦΨW; ποταμοῦ om. G. Marcianus Chalusi non meminit. Chalusus, si a Suebo metiendo proficiscaris, hodiernus Warnow fluvius foret, qui prope Rostock in mare exit; sin a Viadua fl., quippe qui a Suevo non diversus est, metiaris, Chalusus referri potest ad hodiernum Schlei''/pur, qui quidem angustus maris recessus quum magni fluvii speciem prae se ferat, prae ceteris mentione dignus esse videri poterat. Accedit quod cum Chalusi nomine Chali Chersonesi incolae componendi videntur.

Συήβου: sic ΧΣΦΨ ed. Arg. et Marcianus, cujus codex corrupte: ἐπὶ Σύηβου et mox ἀπὸ Σύκου; Σουίβου Lα, Σουίκου C, Σουήβου cett. Hodie Oder fl. eo ostio quod Swine dicitur, exiens. Quare quaeritur an non Συήνου legendum sit. Zeiusius a Suevis fluvium nomen habere conjicit.

Οὐιαδούα: Οὐίλδου C, Oujiavdou cett.; sed infra ¶7 codd.: Οὐαδούα et Ἰαδούα, Marcianus vero p557, 17: ἀπὸ Συήβου (Σύκου cod.) ποτ. ἐπὶ Οὐιάδου ποτ. ἐκβολὰς σταδίοι ων´, ἀπὸ δὲ τοῦ Ἰλδούα ποτ. ἐκβολῶν εἰς Οὐιτούλα ποτ. ἐκβολὰς εἰσὶ στάδιοι ψ´. Hinc Οὐιαδούα scribendum esse censeo cum Müenhofio, qui hoc de Germania Ptolemaei caput dedit in Germania antiqua (Berolin. 1873) p125. Cf. ὁ Ἀδούας (sic Strabo), Addua, Italiae fl. Cluverius et Cellarius Οὐιάδρου legendum esse conjecerunt.

UP TO:	Geography: Book II	The Geography: homepage	Topographia Antiqua	Roman Gazetteer	LacusCurtius	Home
A page or image on this site is in the public domain ONLY if its URL has a total of one *asterisk. If the URL has two **asterisks, the item is copyright someone else, and used by permission or fair use. If the URL has none the item is © Bill Thayer. See my copyright page for details and contact information.