Short URL for this page:
bit.ly/OnasanderGH


[image ALT: Much of my site will be useless to you if you've got the images turned off!]
mail:
Bill Thayer

[image ALT: Click here for an English translation of this page.]
English

[image ALT: Cliccare qui per una pagina di aiuto in Italiano.]
Italiano

[Link to a series of help pages]
Help
[Link to the next level up]
Up
[Link to my homepage]
Εἴσοδος
πρότερον·

[image ALT: link to previous section]
Κεφάλαια
ΙΓ´‑ΙΔ´

This webpage reproduces part of the
The General (Strategikos)

by
Onasander

(Loeb Classical Library edition, 1928)

The text is in the public domain.

This page has been carefully proofread
and I believe it to be free of errors.
If you find a mistake though,
please let me know!

ὕστερον·

[image ALT: link to next section]
Κεφάλαια
ΚΓ´‑ΛΑ´
This site is not affiliated with the US Military Academy.

ΟΝΑΣΑΝΔΡΟΥ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ

 p442  [link to English translation] XV. [Ὅτι διαφοραὶ πολλαὶ τῶν τάξεων]1

Τάξις δ’ οὐ μία πολέμου,​2 πολλαὶ δὲ καὶ διάφοροι καὶ παρὰ τοὺς ὁπλισμοὺς καὶ παρὰ τοὺς στρατευομένους​3 καὶ παρὰ τοὺς τόπους καὶ παρὰ τοὺς ἀντιπολέμους,​4 ὧν τὰς διαφορὰς ὁ στρατηγὸς ἐπ’ αὐτῶν εἴσεται τῶν καιρῶν·​5 ἃ δ’ ἂν οὐχ​6 ἥκιστα πολλαῖς ἁρμόζοι​7 παρατάξεσι δίχα τῶν ἐπ’ αὐτῶν τῶν πραγμάτων ἀνάγκην ἐχουσῶν νοεῖσθαι, ταῦθ’ ὡς ἐν κεφαλαίῳ δίειμι.

[link to English translation] XVI. [Ὅτι πρὸς τὸ ἀντιπόλεμον καὶ τὸ ἴδιον συντάξει]8

Ἱππεῖς μὲν δὴ στρατηγὸς οὐχ οὕτως, ὡς βούλεται, μᾶλλον δ’ ὡς ἀναγκάζεται, τάξει· πρὸς  p444 γὰρ τὸ ἀντιπόλεμον ἱππικὸν καὶ τὸ ἴδιον στήσει. ταττέτω δ’ ὡς τὰ πολλὰ κατὰ τὰς ἐκ παρατάξεως μάχας ἐπὶ κέρως,​9 ἵνα καὶ​10 κατὰ πρόσωπον καὶ ἐκ πλαγίων προσβάλλοντες​11 καὶ τόπῳ μείζονι χρώμενοι, μέθ’ οὓς​12 οὐκ ἔτ’ ἄλλοι τεταγμένοι τυγχάνουσιν, ἔχωσιν ἀποχρῆσθαι τῇ τῆς ἱππικῆς ἐπιστήμῃ.

[link to English translation] XVII. [Ὅτι τοὺς ψιλοὺς ἀκοντιστὰς καὶ τοξότας καὶ σφενδονιστὰς​13 πρώτους στήσει τῆς φάλαγγος]14

Ψιλοὺς δέ, ἀκοντιστὰς καὶ τοξότας​15 καὶ σφενδονήτας,​16 πρώτους πρὸ τῆς φάλαγγος τάξει·​17 κατόπιν μὲν γὰρ ὄντες πλείονα κακὰ διαθήσουσι τοὺς ἰδίους ἢ τοὺς πολεμίους, ἐν μέσοις δ’ αὐτοῖς ἄπρακτον ἔξουσι τὴν ἰδίαν ἐμπειρίαν, οὔθ’ ὑποχωρεῖν ἀνὰ πόδα δυνάμενοι κατὰ τὴν ἀνάτασιν​18 τῶν ἀκοντίων, οὔτ’ ἐξ ἐπιδρομῆς βαλεῖν​19 προηγουμένων ἄλλων καὶ παρὰ ποσὶν ὄντων, οὐδὲ μὴν​20 οἱ σφενδονῆται κυκλόσε τὸν δῖνον​21 ἀποτελεῖν τῆς σφενδόνης παρὰ πλευρὰν ἑστώτων​22 φιλίων​23 ὁπλιτῶν καὶ πρὸς τὸν ῥόμβον ἀντιπταιόντων,​24 οἵ τε τοξόται προϊόντες μὲν τῶν ἄλλων εἰς αὐτὰ τὰ σώματα καὶ κατὰ σκοπὸν ἐκτοξεύουσι τὰ βέλη,​25 μετὰ δὲ τοὺς λόχους ἢ ἐν αὐτοῖς μέσοις26  p446 ὄντες εἰς ὕψος​27 τοξεύουσιν,​28 ὥστε πρὸς μὲν τὴν ἄνω φορὰν τόνον ἔχειν τὸ βέλος, αὖθις δέ, κἂν κατὰ κεφαλῆς πίπτῃ τῶν πολεμίων, ἐκλελύσθαι καὶ μὴ πάνυ τι​29 λυπεῖν τοὺς ἐχθρούς.

[link to English translation] XVIII. [Περὶ τοῦ ἐν τοῖς τραχέσι τόποις τάττειν τοὺς ψιλούς]30a

Εἰ δὲ συμβαίνοι​31 γίγνεσθαι​32 τὴν μάχην ἐν χωρίοις τινὰς μὲν χθαμαλούς τινας δὲ βουνοειδὲς ἔχουσι τόπους, τότε δὴ μάλιστα τοὺς ψιλοὺς ἐν τοῖς τραχέσιν ταττέτω, καὶ δή, κἂν​33 αὐτὸς τὰ πεδινὰ κατειλημμένος ᾖ, τῶν δὲ πολεμίων μέρη τινὰ τῆς φάλαγγος ὀχθώδεις​34 διακατέχῃ​35 τόπους, κατὰ τούτους ἐπαγέτω​36 τοὺς ψιλούς· ῥᾷόν τε γὰρ βαλόντες​37 ὑποχωροῦσιν ἀπὸ τῶν τραχέων, ῥᾷστά τε τοῖς ἀνάντεσιν ἐπαναθέουσιν, ἂν​38 ἐλαφροὶ τυγχάνωσιν.39

[link to English translation] XIX. [Περὶ τοῦ χωρία ἔχειν τὰς παρατάξεις δι’ ὧν ὀφείλουσιν οἱ ψιλοὶ ἐντὸς τῶν κοντῶν​40 εἰσερχόμενοι ὑποστέλλεσθαι]30b

1 Ἔστω δὲ διαστήματα​41 κατὰ τὰς τάξεις,​42 ἵν’, ἐπειδὰν ἐκκενώσωσιν​43 ἔτι προαγόντων​44 τῶν πολεμίων τὰ βέλη, πρὶν εἰς χεῖρας ἐλθεῖν τὰς φάλαγγας,  p448 ἐπιστρέψαντες ἐν κόσμῳ διεξίωσιν​45 μέσην τὴν φάλαγγα καὶ ἀταράχως ἐπὶ τὴν οὐραγίαν ἀποκομισθῶσιν· οὔτε γὰρ κυκλεύειν αὐτοὺς ἅπαν τὸ στράτευμα καὶ κάμπτειν​46 κατὰ κέρας ἀσφαλές ἐστι​47 — τάχα γάρ που φθάσουσιν​48 αὐτοὺς ἐν τούτῳ συμμίξαντες οἱ πολέμιοι καὶ μέσους ἀπολαβόντες —, οὔτε διὰ τῶν πεπυκνωμένων βιάζεσθαι, καὶ εἰς τὰ ὅπλα ἐμπίπτοντας τάραχον ἐμποιεῖν ταῖς τάξεσιν ἄλλου πρὸς ἄλλον ἐνσείοντος. 2 αἱ δὲ κατὰ κέρας ἔφοδοι τῶν ψιλῶν πλείονα λυμαίνονται τοὺς πολεμίους, ἐκ πλαγίων ἀκοντιζόντων καὶ εἰς τὰ γυμνὰ παραβιαζομένων​49 παίειν. 3 ἡ δὲ τῆς σφενδόνης ἄμυνα χαλεπωτάτη τῶν ἐν τοῖς ψιλοῖς ἐστιν· ὅ τε γὰρ μόλιβδος ὁμόχρους ὢν τῷ ἀέρι λανθάνει φερόμενος, ὥστ’ ἀπροοράτως ἀφυλάκτοις​50 τοῖς τῶν πολεμίων ἐμπίπτειν​51 σώμασιν, αὐτῆς τε​52 τῆς ἐμπτώσεως σφοδρὰς οὔσης καὶ ὑπὸ τοῦ ῥοίζου​53 τριβόμενον τῷ ἀέρι​54 τὸ​55 βέλος ἐκπυρωθὲν ὡς βαθυτάτῳ δύεται τῆς σαρκός, ὥστε μηδ’ ὁρᾶσθαι, ταχὺ δὲ καὶ τὸν ὄγκον ἐπιμύειν.

[link to English translation] XX. [Ὅπως δεῖ, ἐὰν ἀπορῇ ψιλῆς συμμαχίας ὁ στρατηγός, οἱ δὲ πολέμιοι εὐπορῶσιν, ἐπιφέρεσθαι αὐτοῖς]56

1 Εἰ δὲ αὐτὸς μὲν ἐνδεὴς εἴη τῆς τῶν ψιλῶν συμμαχίας, οἱ δὲ​57 πολέμιοι ταύτῃ​58 πλεονεκτοῖεν,  p450 οἱ μὲν​59 πρωτοστάται πυκνοὶ πορευέσθων​60 ἔχοντες ἀνδρομήκεις​61 θυρεούς, ὥστε σκέπειν ὅλα τὰ σώματα τοῖς μήκεσιν,​62 οἱ δὲ μετὰ τούτους καὶ οἱ κατόπιν τούτων ἄχρι τῶν τελευταίων ὑπὲρ​63 κεφαλῆς ἀράμενοι τοὺς θυρεοὺς τέως ἐχόντων, ἄχρι ἂν ἐντὸς γένωνται​64 βέλους· οὕτως γάρ, ὡς εἰπεῖν,​65 κεραμωθέντες οὐθὲν πείσονται​66 δεινὸν ὑπὸ τῶν ἑκηβόλων. 2 εἰ δὲ παρ’ ἑκατέροις ἡ τῶν ψιλῶν εἴη βοήθεια, πρῶτοι πρὸ τῆς ἐκ χειρὸς μάχης​67 ἀκροβολιζέσθων​68 τοῖς ἀντιπάλοις, ἢ μετὰ τὴν συμπλοκὴν τῆς φάλαγγος ἐκ πλαγίων ἐπιθέοντες​69 ἀποχρήσθων​70 τοῖς βέλεσιν· συνελαύνονται​71 γὰρ εἰς ὀλίγον καὶ οὐχ ἧττον θορυβοῦνται τοῖς τοιούτοις ἀμυντηρίοις.

[link to English translation] XXI. [Περὶ τοῦ μὴ εἰς πολὺ μῆκος ἐκτείνειν τὴν φάλαγγα τὰς κυκλώσεις τῶν ἐναντίων φοβουμένους]72

1 Τὰς δὲ κυκλώσεις φυλάττεσθαι βουλόμενος μήθ’ οὕτως ἐπὶ μῆκος ἐκτεινέτω​73 τὴν δύναμιν, ὥστε πάμπαν ἀσθενῆ καὶ ἀβαθῆ ποιῆσαι τὴν φάλαγγα — ταχὺ γάρ που συμβαίνει τοὺς πολεμίους διαρρήξαντας αὐτὴν δίοδον ποιεῖσθαι, καὶ μηκέτι παρὰ κέρας ἐνεργεῖν ταῖς κυκλώσεσιν, ἀλλὰ διεκπεσόντας​74 μέσους κατὰ νώτου γίγνεσθαι τῶν  p452 ἐναντίων· τὸ δὲ​75 αὐτὸ μὴ μόνον φυλαττέσθω παθεῖν, ἀλλὰ καὶ ζητείτω ποιεῖν, ἐὰν ἀσθενῆ καὶ λεπτὴν κατανοήσῃ τὴν τῶν πολεμίων​76 φάλαγγα —, μήθ’ οὕτως ἐπ’ οὐρὰν συστελλέτω​77 τὴν παράταξιν εἰς πολὺ βάθος ὑποστέλλων,​78 ὥστ’ ἐκ τοῦ ῥᾴστου τοὺς πολεμίους ὑπερκεράσαντας ἐντὸς αὐτὴν λαβεῖν. 2 ἰσχυροποιείτω μέντοι​79 γε τὴν οὐραγίαν καὶ τοὺς παρὰ πλευρὰν τῶν κεράτων μὴ ἔλαττον τῶν πρωτοστατῶν· οὐχ ἧττον γὰρ​80 ἀποκωλύουσιν οἱ κατ’ οὐρὰν τὰς κυκλώσεις τῶν ἐπὶ κέρας ἐκτεινομένων, ἐὰν ἤτοι​81 φθάσας ὁ στρατηγὸς τὸ μέλλον ἁπλώσας τὴν οὐραγίαν καὶ παρὰ τὰ κέρατα​82 τῆς φάλαγγος ἀναβιβάσας​83 ἑκατέρωθεν παραστήσῃ τοὺς κατόπιν εἰς τὸ πρόσωπον τῶν πολεμίων, ἢ καὶ παραγγείλῃ τοῖς ἐφθασμένοις ἤδη κυκλωθῆναι τὰ νῶτα τοῖς τῶν προηγουμένων νώτοις ἐγκλίνοντας​84 ἀμφίστομον ποιεῖσθαι τὴν μάχην.

[link to English translation] 3 Ἀγχίνους μὲν στρατηγός τις πολλοὺς ὁρῶν τοὺς πολεμίους​85 αὐτὸς ἐλάττοσι​86 στρατιώταις μέλλων​87 κινδυνεύειν ἐξελέξατο καὶ ἐπετήδευσε τοιούτων ἐπιτυχεῖν τόπων, ἐν οἷς ἢ​88 παρὰ ποταμίαν ὀφρὺν ταξάμενος ἀπωθεῖται​89 ταύτῃ τὴν κύκλωσιν τῶν πολεμίων, ἢ παρώρειαν ἐκλεξάμενος​90 αὐτοῖς τοῖς ὄρεσιν ἀποκλείσει τοὺς ὑπερκεράσαι​91 βουλομένους, ὀλίγους ἐπιστήσας ἐπὶ τῶν  p454 ὑψηλῶν τοὺς ἀποκωλύσοντας​92 ὑπὲρ κεφαλὴν ἀναβάντας γίγνεσθαι τοὺς πολεμίους. 4 οὐ μὴν ἡ στρατηγικὴ φρόνησις ἐνταῦθα συλλαμβάνεται μόνον, ἀλλὰ καὶ ἡ τύχη· δεῖ γὰρ ἐπιτυχεῖν τοιούτων χωρίων· οὐ γὰρ αὑτῷ​93 γε κατασκευάσασθαι δυνατὸν τοὺς​94 τόπους· τῶν ὄντων μέντοι τοὺς ἀμείνους ἐκλέξασθαι καὶ τοὺς συνοίσοντας ἐννοῆσαι φρονίμου.

[link to English translation] 5 Πολλάκις δὲ​95 εἰώθασιν οἱ​96 μεγάλῃ δυνάμει καὶ πολυάνδρῳ κεχρημένοι μηνοειδὲς σχῆμα ποιήσαντες τῆς παρατάξεως ἐπιέναι, νομίζοντες ὅτι προσάγονται​97 τοὺς πολεμίους καὶ κατ’ ἄνδρα​98 βουλομένους​99 συνάπτειν, εἶτα κατὰ τὸ ἡμικύκλιον εἰς ὁδὸν κυρτουμένους ἐναπολήψονται τῷ περιέχοντι κόλπῳ,​100 τὰς ἰδίας κεραίας ἐπισυνάπτοντες ἀλλήλαις​101 εἰς κύκλου σχῆμα. 6 πρὸς οὓς ἀντεπακτέον​102 οὐχ ὧδε· τριχῇ δὲ διελὼν τὴν ἰδίαν δύναμιν τῶν​103 μὲν δυεῖν​104 ἑκατέρῳ μέρει κατὰ κέρας προσβαλλέτω​105 τοῖς πολεμίοις, τῷ​106 δὲ ἑνί, τοῖς εἰς τὸν μέσον κόλπον τοῦ μηνοειδοῦς ἀντπαρατεταγμένοις,​107 ἐναντίος​108 ἑστάτω​109 καὶ μὴ προαγέτω· ἢ​110 γὰρ μένοντες ἐπὶ τοῦ κυκλοειδοῦς σχήματος οἱ κατὰ μέσην τὴν​111 φάλαγγα τεταγμένοι τῶν ἐχθρῶν ἄπρακτοι μηδὲν​112 δρῶντες ἐστήξονται, ἢ προϊόντες εἰς τοὔμπροσθεν, εἰ βούλοιντο προάγειν φαλαγγηδὸν εἰς εὐθεῖαν ἐκ τοῦ σιγματοειδοῦς  p456 ἁπλούμενοι σχήματος, ἀλλήλους ἐκθλίψουσι​113 καὶ λύσουσι τὴν τάξιν​114 — τῶν γὰρ ἔτι κέρως​115 ἐπὶ τῆς αὐτῆς μενόντων χώρας​116 καὶ μαχομένων οὐχ οἷόν τε τὸ ἡμικύκλιον εἰς εὐθεῖαν ἀνελθεῖν​117 —· ἔνθα δὴ τεταραγμένων αὐτῶν καὶ λελυκότων τὴν τάξιν τῷ τρίτῳ τάγματι​118 καὶ ἐφέδρῳ​119 προσβαλλέτω​120 τοῖς ἀπὸ τοῦ μέσου κυρτώματος προάγουσιν​121 ἀτάκτως εἰς τοὔμπροσθεν. 7 ἐὰν δὲ διαμένωσιν​122 ἐπὶ τοῦ κοίλου σχήματος, τοὺς ψιλοὺς καὶ ἑκηβόλους ἔνθα​123 κατ’ ἀντικρὺ ταττέτω· βάλλοντες γὰρ αὐτοὺς πολλὰ λυπήσουσιν. 8 οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ εἰ​124 λοξῇ πάσῃ τῇ ἰδίᾳ φάλαγγι προσβάλλει​125 κατὰ θάτερον κέρας​126 τῶν πολεμίων, οὐκ ἂν ἁμάρτοι πρὸς τὴν ἐκ τοῦ μηνοειδοῦς σχήματος κύκλωσιν οὕτως ἀντεπιών· ἐπὶ πολὺ​127 γὰρ οἱ ἐξ ἐναντίας εἰς χεῖρας ἰέναι πανστρατιᾷ κωλυόμενοι κατ’ ὀλίγους κερασθήσονται, τῶν ἐπὶ θατέρου κέρως​128 μόνων μαχομένων, οἳ καὶ πρῶτοι κατ’ ἀνάγκην συμμίξουσι διὰ τὴν λοξὴν ἔφοδον.

[link to English translation] 9 Οὐκ ἄχρηστον δέ ποτε καὶ ἀντιπαραταξάμενον ὑπὸ πόδα τῷ στρατεύματι χωρεῖν, ὡς καταπεπληγμένον,​129 ἢ καὶ ἐπιστρέψαντα παραπλησίαν φυγῇ ποιεῖσθαι τὴν ἐπιχώρησιν​130 ἐν τάξει, εἶτ’ αὖθις μεταβαλόμενον​131 ἀντεπιέναι τοῖς ἐπιοῦσιν· ἐνίοτε​132 γὰρ ὑπὸ χαρᾶς οἱ πολέμιοι δόξαντες  p458 φεύγειν τοὺς ἐναντίους λύσαντες τὰς​133 τάξεις ἐπικέονται​134 προπηδῶντες ἄλλων ἄλλοι, ἐφ’ οὓς ἀκίνδυνον ἐπιστρέψαντας​135 μάχεσθαι καὶ αὐτῷ τῷ παρ’ ἐλπίδα τοῦ στῆναι θάρσει​136 καταπληξαμένους εἰς φυγὴν αὖθις τοὺς πάλαι διώκοντας τρέπεσθαι.

[link to English translation] XXII. [Περὶ τοῦ ἔχειν κεχωρισμένους ἐπιλέκτους εἰς βοήθειαν τῶν καταπονουμένων. περὶ​137 τοῦ ἔχειν ἐγκρύμματα]138

1 Ἐχέτω δέ που καὶ στρατιώτας λογάδας ἰδίᾳ τεταγμένους ἀπὸ τῆς φάλαγγος ὥσπερ ἐφέδρους τοῦ πολέμου πρὸς τὰ καταπονούμενα μέρη τῆς δυνάμεως, ἵν’ ἐξ ἑτοίμου τοὺς ἐπικουρήσοντας​139 ἐπάγῃ· καὶ ἄλλως οὐκ ὀλίγον ὤνησαν ἀκμῆτες ἐπελθόντες ἤδη κεκοπιακόσι· τούς τε γὰρ τεταλαιπωρηκότας​140 ἤδη τῶν φίλων ἀνέλαβον καὶ τοῖς πολεμίοις ἐκλελυμένοις ἀκμάζοντες ἐπέθεντο. 2 γίγνοιτο δ’ ἄν τι καὶ τούτου​141 χρησιμώτερον, ἐκ​142 τῆς παρατάξεως ἀπωτέρω σταδίοις, ὁπόσοις ἂν ἀποχρῆν αὐτῷ δοκῇ,​143 ἐκπέμψαι​144 μέρος τι​145 τῆς αὑτοῦ​146 στρατιᾶς​147 ἀπροόρατον τοῖς πολεμίοις, παραγγείλας​148 σφίσιν, ἐπειδὰν συμβάλῃ​149 τοῖς ἐναντίοις, τότε πυθομένους παρὰ τῶν σκοπῶν ἀναστάντας​150 ἐπείγεσθαι·​151 καὶ μάλιστα  p460 τοῦτο ποιητέον, ὅταν προσδόκιμος οὖσα συμμαχία τοῦ καιροῦ καθυστερῇ·​152 δόξαντες γὰρ οἱ πολέμιοι τούτους ἐκείνους εἶναι καὶ συμμάχους ποθὲν​153 ἥκειν τοῖς ἐναντίοις, ἴσως ἂν ἔτι καὶ προσιόντων πρὶν ἢ συμμῖξαι τοὺς ἐπιβάλλοντας εἰς φυγὴν ὁρμήσαιεν,​154 οὐ τοσοῦτον, ὅσον ἐστίν, ἀλλὰ πλεῖον ἐπιέναι πλῆθος νομίζοντες. 3 ἄλλως τε καὶ ἐν αὐτοῖς τοῖς δεινοῖς ἐπιφανείαι πολεμίων ἀπειράστων​155 ἐκπλήττουσι τὰς ψυχάς· προλαμβάνουσαι​156 γάρ τι χεῖρον, οὗ​157 πείσονται,​158 φοβερώτερον ἐκδέχονται τὸ μέλλον.

[link to English translation] 4 Ἐκπληκτικωτάτη δ’, ἢ​159 καὶ δραστικωτάτη​160 μάλιστα πάντων, ἢ κατὰ νώτου τῶν​161 πολεμίων αἰφνίδιος ἐπιβολή,​162 εἴ πῃ​163 δυνατὸν γένοιτο προεκπέμψαντι​164 στρατιωτῶν σύνταγμα​165 νύκτωρ ἐκπεριελθεῖν κελεῦσαι​166 τοὺς πολεμίους, ἵνα κατόπιν αὐτῶν γένωνται πάντες, ὥστε ἕωθεν ἀναστάντας​167 ἐκ τῆς ἐνέδρας μετὰ τὸ συμμῖξαι πρὸς μάχην τὰ στρατεύματα κατὰ τὴν οὐραγίαν ἐπιφαίνεσθαι τοῖς πολεμίοις· οὐδὲ γὰρ φεύγουσιν ἂν​168 ἔτι σφίσιν ἐλπὶς ἀπολείποιτο​169 σωτηρίας, οὐδ’ εἰς τοὐπίσω δυναμένοις​170 ἐπιστραφῆναι διὰ τοὺς ἐξ ἐναντίας μαχομένους, οὐδ’ εἰς τὸ πρόσω φέρεσθαι διὰ τοὺς κατόπιν ἐπικειμένους.171


The Loeb Editor's Notes:

1 Title om. F and no break indicated: in margin GH.

[decorative delimiter]

2 FC Leo, Tactica, XX.182: om. vPGH Saguntinus Camerarius.

[decorative delimiter]

3 F Leo (l.c.): στρατευσαμένους vGH.

[decorative delimiter]

4 ἀντιπολεμίους vGH.

[decorative delimiter]

5 FCD: αὐτὸν . . . τὸν καιρὸν vGH.

[decorative delimiter]

6 FGH: ἃ δ’ οὐχ v.

[decorative delimiter]

7 ἁρμόζει vGH.

[decorative delimiter]

8 Title om. F: in margin GH: συντάξει Koraes: συντάσσει GH Rigaltius Schwebel.

[decorative delimiter]

9 ἐκ παρατάξεως . . . ἐπικήρως F.

[decorative delimiter]

10 κατὰ τὰς . . . ἵνα καὶ om. R and Camerarius.

[decorative delimiter]

11 προβάλλοντες v(?)GH.

[decorative delimiter]

12 Om. H.

[decorative delimiter]

13 The ending is too much abbreviated in GH to tell which form is used. See below, § 1.

[decorative delimiter]

14 Title om. F: in margin GH.

[decorative delimiter]

15 καὶ τοξότας om. F.

[decorative delimiter]

16 F (without accent) R: σφενδονιστάς vGH.

[decorative delimiter]

17 FC: στήσει vGH.

[decorative delimiter]

18 ἀνάστασιν F.

[decorative delimiter]

19 βάλλειν vGH Köchly.

[decorative delimiter]

20 μὲν vGH.

[decorative delimiter]

21 Köchly: σφενδονηταὶ κυκλοσε τον δεινὸν F: σφενδονῆται (σφενδονίται GH) κύκλους τῶν λίνων vGH.

[decorative delimiter]

22 παραπλευραν ἔστω τῶν F.

[decorative delimiter]

23 χιλίων R.

[decorative delimiter]

24 Köchly: αντιπαιόντων F: ἀντιπιπτόντων vGH.

[decorative delimiter]

25 F indicates a break at this point.

[decorative delimiter]

26 FPGH: τοῖς μέσοις vGH.

[decorative delimiter]

27 ὕψους R.

[decorative delimiter]

28 τοξεύσουσιν F.

[decorative delimiter]

29 FC: πάντῃ ENPGH Rigaltius "alii codd. ut vid." (but om. καὶ).

[decorative delimiter]

30a 30b Title om. F: in margin GH.

[decorative delimiter]

31 συμβαίνει vGH Köchly.

[decorative delimiter]

32 FGH: γίνεσθαι v.

[decorative delimiter]

33 καὶ RA m2.

[decorative delimiter]

34 FGH: ὀχθώδη Pv.

[decorative delimiter]

35 διακατέχει vGH.

[decorative delimiter]

36 ἀπαγέτω GH Rigaltius "ceteri codd. ut vid."

[decorative delimiter]

37 βάλλοντες vGH.

[decorative delimiter]

38 Om. F.

[decorative delimiter]

39 FEN: τυγχάνουσιν GH.

[decorative delimiter]

40

ττ

κον GH (probably κοντῶν): κτὸν VM (a copy of G): ἀκοντίων K (and others — Koraes).

[decorative delimiter]

41 διάστημα vGH.

[decorative delimiter]

42 FCGH: πράξεις PD: παρατάξεις Koraes.

[decorative delimiter]

43 FGH: ἐκκενώσας P ("codd. reliqui omnes" Schwebel).

[decorative delimiter]

44 προαγαγόντων vGH.

[decorative delimiter]

45 δείξωσιν GH: δείξωσι v: διεξίωσι Köchly: διήξωσι Koraes.

[decorative delimiter]

46 κατακάμπτειν vGH.

[decorative delimiter]

47 ἐστιν Köchly.

[decorative delimiter]

48 φθάσωσιν vGH.

[decorative delimiter]

49 παραβιαζομένειν P and "quidam MSS." (Schwebel).

[decorative delimiter]

50 FCGH: ἀφυλάκτως ἀπροοράτως P Rigaltius A m2: ἀφυλάκτως καὶ ἀπροοράτως EN.

[decorative delimiter]

51 FC: ἐμπίπτει PGHA m2.

[decorative delimiter]

52 δὲ GH.

[decorative delimiter]

53 ῥύζου GH.

[decorative delimiter]

54 ἐν τῷ ἀέρι vGH.

[decorative delimiter]

55 Om. PGH.

[decorative delimiter]

56 Title om. F: in margin GH.

[decorative delimiter]

57 μὲν F.

[decorative delimiter]

58 ταύτην vGH.

[decorative delimiter]

59 δὲ F.

[decorative delimiter]

60 πορευέσθωσαν vGH.

[decorative delimiter]

61 Köchly: ἐπιμήκεις Ω.

[decorative delimiter]

62 Köchly: ἀνδρομήκεσιν Ω.

[decorative delimiter]

63 ἐπὶ RA m2.

[decorative delimiter]

64 γίνωνται F.

[decorative delimiter]

65 FC: ὡς εἴπον GH: εἶπον P (om. ὡς).

[decorative delimiter]

66 πήσονται R.

[decorative delimiter]

67 μάχεις H.

[decorative delimiter]

68 ἀκροβολιζέσθωσαν vGH.

[decorative delimiter]

69 FGH: ἐπιθέντες v.

[decorative delimiter]

70 ἀποχρήσθωσαν vGH.

[decorative delimiter]

71 συνελαύνωνται P Rigaltius and "quidam libri" (Schwebel).

[decorative delimiter]

72 Rigaltius Köchly: φοβουμένοις A: φοβούμενος Schwebel: φοβούμενον Koraes. Title om. F: in margin GH.

[decorative delimiter]

73 ἐκτεινάτω ἐπὶ μῆκος A m2.

[decorative delimiter]

74 διαπεσόντας A m2.

[decorative delimiter]

75 τοῦτο δ’ Koraes.

[decorative delimiter]

76 Koraes and Köchly independently and so the tr. of Camerarius: πεδίων F: πεζῶν vGH.

[decorative delimiter]

77 συστελέτω GH.

[decorative delimiter]

78 Köchly: ἀποστέλλων Ω.

[decorative delimiter]

79 Köchly: μὲν γὰρ Ω.

[decorative delimiter]

80 ἧττον μὲν γὰρ vGH.

[decorative delimiter]

81 ἤδη vGH.

[decorative delimiter]

82 Köchly: τὰ παρὰ vH: τὰ παρακέρατα G.

[decorative delimiter]

83 καὶ παρὰ . . . ἀναβιβάσας om. F.

[decorative delimiter]

84 ἐγκλίναντας Koraes Köchly (but the latter probably through a misprint: compare his note).

[decorative delimiter]

85 Köchly: μὲν γὰρ ὅστις πολλοὺς ὁρῶν τ. π. FCv (ὁρων F): μὲν γὰρ ὅστις ὁρῶν τοὺς πολεμίους πολλοὺς GH.

[decorative delimiter]

86 ἐλάττωσιν F.

[decorative delimiter]

87 μέλλον GH.

[decorative delimiter]

88 ὁ  R.

[decorative delimiter]

89 Rigaltius (in a note correcting C) Koraes Köchly: ἀποτελεῖται FC: ἀποθεῖται Schwebel (probably a misprint): om. P Rigaltius GH (Köchly's apparatus is partly in error).

[decorative delimiter]

90 ἀπωθεῖται . . . ἐκλεξάμενος om. P Rigaltius GH.

[decorative delimiter]

91 CENA m2: ὑπὲρ κέρας F: ὑπερκεράστας PGH.

[decorative delimiter]

92 ἀποκωλύσαντας PA m2.

[decorative delimiter]

93 Köchly: αὐτῶ F: αὐτῷ CEN: αὐτό PGH and "alii."

[decorative delimiter]

94 Om. F.

[decorative delimiter]

95 γὰρ KA m2.

[decorative delimiter]

96 οἵ γε vGH.

[decorative delimiter]

97 FPGH: προσάξονται v.

[decorative delimiter]

98 FC: κατὰ ἄνδρας vPGH.

[decorative delimiter]

99 βουλομένοις vPGH: βουλόμενοι Koraes: αὐτοὺς should be added, suggests Köchly.

[decorative delimiter]

100 FGH: κύκλῳ PvA m2.

[decorative delimiter]

101 ἀλλήλοις vGH.

[decorative delimiter]

102 αὐτοὺς τακτέον R: ἀντιτακτέον vGH.

[decorative delimiter]

103 τοῖν vGH: τοῖς PA m2.

[decorative delimiter]

104 δυοῖν ENR: δοιεῖν GH.

[decorative delimiter]

105 προβαλλέτω F.

[decorative delimiter]

106 τὸ R.

[decorative delimiter]

107 ἀντιπαρατεταγμένος F (corr. B): ἀντιπαραταττομένοις vGH.

[decorative delimiter]

108 ἐναντίως vGH.

[decorative delimiter]

109 ἱστάτω R.

[decorative delimiter]

110 οἱ F.

[decorative delimiter]

111 Om. vGH.

[decorative delimiter]

112 καὶ μηδὲν Koraes.

[decorative delimiter]

113 ἐκθλίψουσιν GH.

[decorative delimiter]

114 F marks a break here.

[decorative delimiter]

115 Schwebel: ἐπὶ κέρας Ω (ἐπικέρας FGH).

[decorative delimiter]

116 χορείας F.

[decorative delimiter]

117 Köchly: ἐλθεῖν Ω (ἐλθειν F).

[decorative delimiter]

118 πράγματι A m2.

[decorative delimiter]

119 ἐφόδῳ ENR (marg.): ἐφόδρῳ A m2.

[decorative delimiter]

120 FC: περιβαλλέτω vPGH.

[decorative delimiter]

121 προσάγουσιν GH Rigaltius "alii codd."

[decorative delimiter]

122 Koraes: δὲ δὴ μένωσιν F: δὲ δὴ μένουσιν vPGH.

[decorative delimiter]

123 ἐνταῦθα vGH.

[decorative delimiter]

124 Om. F.

[decorative delimiter]

125 προσβαλλει F: προσβάλλῃ v (προσβάλλη GH): προσβάλῃ K: προσβάλοι Koraes.

[decorative delimiter]

126 μέρος vGH.

[decorative delimiter]

127 πο πολὺ G.

[decorative delimiter]

128 κέρατος vGH.

[decorative delimiter]

129 καταπεπληγμένων vGH.

[decorative delimiter]

130 ὑποχώρησιν vGH Köchly.

[decorative delimiter]

131 Koraes: μεταβαλλόμενον Ω.

[decorative delimiter]

132 ἐνίους F.

[decorative delimiter]

133 Om. R.

[decorative delimiter]

134 PGH: επικέωνται F: ἐπικέρονται DENR: ἐπιφέρονται Koraes: ἐπιχέονται Köchly.

[decorative delimiter]

135 ἐπιστρέψαντα vPGH.

[decorative delimiter]

136 θαρσεῖν vGH.

[decorative delimiter]

137 καὶ περὶ Koraes.

[decorative delimiter]

138 Title om. F (and no indication of a break): in margin GH. The second sentence is probably a correction of the first, but it seems to be in all the MSS. which have the other also.

[decorative delimiter]

139 ἐπικουρήσαντας A m2.

[decorative delimiter]

140 κεκοπιακότας v (κοπιακότας A m2): κεκοπτακότας GH.

[decorative delimiter]

141 τοῦτο vGH.

[decorative delimiter]

142 εἰ vGH.

[decorative delimiter]

143 δοκῇ αὐτῷ v (δοκῆ αὐτῶ GH).

[decorative delimiter]

144 ἐκπέμψῃ v (η GH): ἐκπέμψας A m2: ἐκπέμψοι Koraes.

[decorative delimiter]

145 τὸ F.

[decorative delimiter]

146 Koraes: αὐτοῦ Ω.

[decorative delimiter]

147 στρατιᾶς GH: στρατείας v.

[decorative delimiter]

148 vGH: παραγγεῖλαι F: παραγγεῖλαί τε Köchly.

[decorative delimiter]

149 συμβάλλει GH: συμβάλλῃ v.

[decorative delimiter]

150 ἀναστὰντας F: ανταστήσαντας v: ἀναστείσαντας GH: ἀναστήσοντας A m2.

[decorative delimiter]

151 ἐπάγεσθαι Schwebel and Köchly.

[decorative delimiter]

152 καθυστερῆ F: καθυστερεῖ R.

[decorative delimiter]

153 Om. vGH.

[decorative delimiter]

154 FC: ὁρμῆσαι vPG (ὀρμῆσαι H).

[decorative delimiter]

155 Ω (cf. Galen XIV.679 ed. Lips.): ἀπροοράτων Köchly (with other suggestions): ἀπειράτων Koraes.

[decorative delimiter]

156 ὑπολαμβάνουσαι vGH.

[decorative delimiter]

157 Köchly: οὐ FC (ἢ  C in marg.): ὃ  PGH "ceteri codd. ut vid.": ὧν Schwebel.

[decorative delimiter]

158 πήσονται R.

[decorative delimiter]

159 δ’ ἢ  F: δὲ vGH: δ’, ἢ  Köchly.

[decorative delimiter]

160 δραστηριωτάτη vGH.

[decorative delimiter]

161 Om. F.

[decorative delimiter]

162 ἐπιβουλή ENR.

[decorative delimiter]

163 καὶ εἰ vGH.

[decorative delimiter]

164 προεκπέμψαι τι vGH.

[decorative delimiter]

165 σύστημα vGH.

[decorative delimiter]

166 κελεύσας F.

[decorative delimiter]

167 ἀναστάντες vGH.

[decorative delimiter]

168 ἐὰν vGH: om. F (at end of line).

[decorative delimiter]

169 ὑπολείποιτο vGH.

[decorative delimiter]

170 δυναμένους PA m2.

[decorative delimiter]

171 At this point M is said to have a long interpolated passage, which, since it does not appear in M's archetype G, need not concern us.


[image ALT: Valid HTML 4.01.]

Page updated: 27 Jul 13