Short URL for this page:
bit.ly/2ed4HODIHINoteD


[image ALT: Much of my site will be useless to you if you've got the images turned off!]
mail:
Bill Thayer

[image ALT: Cliccare qui per una pagina di aiuto in Italiano.]
Italiano

[Link to a series of help pages]
Help
[Link to the next level up]
Up
[Link to my homepage]
Home
previous:

[image ALT: link to previous chapter]
Book IV
Chapter 6

This webpage reproduces a note in
Italy and Her Invaders

by
Thomas Hodgkin

published by the Clarendon Press
Oxford
1896

The text, and illustrations except as noted,
are in the public domain.

This page has been carefully proofread
and I believe it to be free of errors.
If you find a mistake though,
please let me know!

next:

[image ALT: link to next chapter]
Book IV
Chapter 7

Book 4 (continued)

Vol. III
p214
Note D

The 'Annals of Ravenna' on the war between Odovacar and Theodoric

In order to bring the nature of the materials for the history of this struggle before the mind of the reader, and especially to show the curious dependence of four of our authorities on the  p215 common source now perished, which is called the 'Annals of Ravenna,' the extracts from the chroniclers relating to this period are here arranged side by side. It will be seen that their chronological data differ exceedingly, but, to facilitate comparison, the extracts are all reduced to that which is now ascertained to be the true chronology. The date, and an abstract of the information gathered from them all, are placed in the first column. A few references to Ennodius, Jordanes, and Procopius are also appended. The reader must not expect grammatical accuracy either in the Chroniclers or in Agnellus.

This is a very wide table; you will want to stretch your browser window.

Anon. Valesii Continuatio Prosperi, Cod. Havniensis seu Chronog. A.D. 641 Chronicon Cuspiniani Agnelli
Liber Pontificalis
Cassiodorus Marcellinus Comes Jordanes Ennodii
Panegyricus Theoderici

488

Dynamius and Sifidius Consuls.

Theodoric starts for Italy late in the autumn.

Ergo superveniente Theoderico patricio de civitate Nova cum gente Gothica, missus ab imperatore Zenone de partibus orientis ad defendendam sibi Italiam cui

Dinamio et Sifidio.

Dinamio et Sifidio.

His Cons. arsit Pontus Apollinaris [in Ravenna] noctu in pascha xv. Kal. majas.
Cum istius temporibus pons Apollenaris Ravennae concrematus est nocte in Pascha quarto Nonas Aprilis.

Dinamius et Sifidius.

Dinamio et Sifidio Coss.

Eodem anno Theodericus rex omnium suorum multitudine assumpta Gothorum in Italiam tendit.
Igitur egressus urbe regia Theodericus et ad suos revertens omnem gentem Gothorum, qui tamen ei praebuerunt consensum, Hesperiam tendit, rectoque itinere per Sirmis ascendit vicina Pannoniae, Tunc a te commonitis longe lateque viribus innumeros diffusa per populos gens una contrahitur migrante te cum ad Ausoniam mundo etc. (p173, ed. Migne).

Ulca fluvius est tutela Gepidarum etc. (p173).

Transeo Sarmatas cum statione migrantes etc. (p174).

489

Anicius Probinus and Eusebius Consuls.

1 April, Tufa appointed Magister Militum by Odovacar.

28 Aug. Battle of the Isonzo.

27 Sep. Odovacar entrenches himself at Verona.

30 Sep. Battle of Verona.

Flight of Odovacar to Ravenna.

occurrit venienti Odoachar ad fluvium Sontium, et ibi pugnans cum eodem, victus fugit.

At vero Odoachar abiit in Veronam et fixit fossatum in campo minore Veronense v. Kalendas Octobris, ibique persecutus est eum Theodericus, et pugna facta, ceciderunt populi ab utraque parte; tamen superatus Odoachar fugit Ravennam pridie Kalendas Octobris.

Probino et
Eusebio Fausto Jun. V. C.

[490] Hoc consule Theudoricus rex Gothorum ingressus est fossatum ponte Sontis adversum Odoachar regem. Quem cum ingenti copia hostium munitum et insolentis animi cerneret non posse eum vi superare, timore perculsus aufugit ac se Veronensi oppido cum exercitu recedit. Quem cum rex Theodericus fugisse se coram comperit, expers bellicis rebus atque triumphalis gloriae capax animus, non metuendum fore hostes persequi, si semel devicti cesserint, et victoriam in propatulo habere acris ingenii animus intueretur, si eum ibi usque persequeretur, quod praesidium non virorum robore sed murorum munitione sese habere putaret, ad Veronam usque persecutus est. Quem cum Odoacher adventasse ad sui obsidionem cerneret, tedio victus collectis bellatorum copiis sese in campo Veronensi minore obvium objecit. Ubi cum magnae strages ab utroque exercitu fierent, dum unum desperatae rei necessitas cogeret, alterum ne ceptae victoriae gloriam fuga macularet, diu utrisque pugnantibus tandem victus Odoachar fugit et Ravennam cum exercitu fugient pervenit.

Probino et
Eusebio Fausto V. C.

[490] His cons. ingressus est rex Theodericus in fossato pontis Sontio v. Kl. Sept. et fugit Odoacar rex de fossato et abiit Beronam.

Probinus et Eusebius.

[486] His Coss. felicissimus atque fortissimus D. N. Rex Theodericus intravit Italiam, cui Odoacer ad Isontium pugnam parans victus cum tota gente fugatus est. Eodem anno repetito conflictu Veronae vincitur Odoacer.

Eusebio et Probino Coss.

Idem Theodoricus rex Gothorum optatam occupavit Italiam. Odoacer itidem rex Gothorum metu Theodorici perterritus Ravennam ingressus est.
indeque Venetiarum fines ingressus ad Pontem Sontii nuncupatum castra metatus est. Cumque ibi ad reficienda corpora hominum jumentorumque aliquanto tempore resedisset, Odoacer armatum contra eum direxit exercitum. Quem ille ad campos Veronenses occurrens magna strage delevit castraque soluta finibus Italiae cum potiore audacia intrat, Tibi cum rectore meo, Odovacar, occurro, qui universas contra eum nationes quasi orbis concussor exciveras. Tot reges tecum ad bella convenerant, quot sustinere generalitas milites mix valeret etc.

Non te castra longo munita tempore, non fluminis profunda tenuerunt etc. (p174).

 pp216‑217  Theodoric goes to Milan.

Et perambulavit Theodericus patricius Mediolanum, et tradiderunt se illi maxima pars exercitus Odoacris, nec non et Tufa magister militum, quem ordinaverat. Odoachar cum optimatibus suis Kal. Aprilis.

Double treachery of Tufa.

Eo anno missus est Tufa magister militum a Theoderico contra Odoacrem Ravennam. Veniens Faventiam Tufa, obsedit Odoacrem cum exercitu eum quo directus fuerat; et exiit Odoachar de Ravenna et venit Faventiam, et Tufa tradidit Odoacri comites patricii Theoderici, et missi sunt in ferro, et adducti Ravennam.

490

Longinus (II) and Faustus.

Burgundian invasion (?).

Visigothic alliance.

March of Odovacar to Cremona and Milan.

Battle of the Addua (11 August).

Death of Pierius.

Odovacar again shut up in Ravenna.

Massacre of his adherents throughout Italy (?).

Embassy of Faustus to Constantinople.

Fausto et Longino
[490].

His consulibus Odoachar rex exiit de Cremona et ambulavit Mediolanum. Tunc venerunt Wisigothae in adjutorium Theoderici, et facta est pugna super fluvium Adduam, et ceciderunt populi ab utraque parte: et occisus est Pierius comes domesticorum iii. idus Augustas, et fugit Odoachar Ravennam, et mox subsecutus est eum patricius Theodericus veniens in Pineta, et fixit fossatum, obsidens Odoacrem clausum per triennium in Ravenna, et  pp218‑219 factum est usque ad sex solidos modius tritici.

Et mittens legationem Theodericus Faustum, caput senati, ad Zenonem imperatorem, et ab eodem sperans vestem se induere regiam.

Olibrio juniore V. C.
Cons. [491].

Odoachar rex ab Ravenna Mediolanum rediit, atque contractis copiis cum Theudorico bellum init super fluvio Adda; sed ut rei desperatae magis adimi quam augeri vires solent. Odoachar terga vertens interfecto Pierio comite, qui bellicis rebus praeerat, Ravennam iterum aufugit. Post quem Theudoricus intra parvi temporis spacium Ravennam cum totius robore exercitus pervenit. Fossato et munitione late patente in Pineta exercitum vallavit.

Fausto V. C.
Cons. [490]

[Cum] juxta Strovilia Peucodis​1 non longe ab Urbe Ravenna applicitus Theodoricus fuisset cum hostibus suis in campo qui vocatur Candiani, postquam duabus vicibus Odovacrem superavit, qui illo tempore Regnum Ravennae obtinebat.

Faustus Jun.
Cos.

[490] Hoc cos. ad Ducam fluvium Odoacrem D. N. Theodericus rex tertio certamine superavit, qui Ravennam fugiens obsidetur inclusus.

Longino II et
Fausto Coss.

transactoque Pado amne ad Ravennam regiam urbem castra componit tertio fere miliario ab urbe locus qui appellatur Pineta: quod Sed instruxit rursus in deceptione sui mens vaga conflictum, dum apud Veronam tuam apparat locum belli etc. (174‑5).

Quid dissimulo gesta persequi? Libuit eos rursus tendenti inermem dextram Odovacri regna polliceri (176).

Taceo ubi tibi injuncta est pax diuturna, Burgundio; quando sic foederibus obsecutus es ut deputetur quod vivis feriatus, constantiae non pavori (177).

Ultionis vexilla concutiens fecisti consiliorum participem in secretis populum jam probatum (176).

491

Olybrius.

Death of Zeno, 9 April.

Accession of Anastasius, 11 April.

Battle of the Pineta (near Ravenna), 10 (or 15) July.

Return of Theodoric to Ticinum, 18 (or 22) August.

Olybrio V. C. Cons. [491]

Hoc consule exiit Odoachar rex de Ravenna nocte, cum Herulis ingressus in Pineta, in fossatum patrici Theoderici, et ceciderunt ab utraque parte exercitus, et fugiens Levila magister militum Odoacris, occisus est in fluvio Bedente, et victus Odoachar fugit Ravennam idibus Juliis.

Et moritur Constantinopolim Zeno imperator et factus est imperator Anastasius.
Quem cum securum intra fossatum sedere Odoachar conspiceret, clam noctu cum Erulis intra fossatum in Pineta erupit, ubi, cum diu pugnatum est et utriusque exercitus magnae copiae cecidissent, interfecto Libilane magistro militiae intra Ravennam sese rex Odoachar reclusit. Theudoricus collectis exercitibus nolens eum obpugnare, donec sese belli tempus aperiret Ticinum rediit xv. K. Septemb.

Romanorum xlviii imperator regnavit Anastasius ann. xxvii.
[490, but a line is probably missing, as the name of the Consul for 491 is not given.]

Eo anno ingressus est Odoacar Rex in fossatum Erulis in Pinita et occisus est Libila Mag. mil. et ceciderunt populi ab utraque parte. Et clausit se in Ravenn. Odoacar rex vi. id. Jul.

Et regressus est Rex Theodericus in Ticino xi. Kal. Sept.
Tunc exiit Odovacer ad praedictum campum cum exercitu suo, et superatus est tertio, et ante faciem Theoderici terga dedit, et infra civitatem se clausit,

Olybrius Jun. Cos.

[491] Hoc Cos. Odoacer cum Erulis egressus Ravenna nocturnis horis ad pontem Candidium a D. N. rege Theodorico memorabili certamine superatur

* * * * *

Eodem anno Zeno occubuit cui Anastasius in orientali successit imperio.

Olybrio solo Cos.

Zeno Aug. vita decessit *** Anastasius ex silentiario Imperator creatus est.
cernens Odoacer intus se in urbe communit; indeque subreptive noctu frequenter cum suis egrediens Gothorum exercitum inquietat Quid Herulorum agmina fusa commemorem? Qui ideo adversus te deducti sunt, ut hic agnoscerent etiam in propriis sedibus quem timerent (176).

492

Anastasius and Rufus.

Earthquake, 26 May.

Theodoric at Ariminum.

He returns with swift ships (dromones) to Ravenna, 29 August.

Ravenna more strictly blockaded.

Defection of Frederic the Rugian.

Quarrel between him and Tufa.

Tufa slain in battle against Frederic.

[The Consuls and the events of this year are missing in the Anon. Valesii.]

Anastasio pp. Cons.
et Rufo.

[492] [Ecclesiastical affairs, Vandal persecutions, blasphemy of Olimpius, etc.]

Albino V. C. Consule.

[493] Rex Theudoricus Ariminum est regressus, inusque profectus cum dromonis navigio venit ad fossatum Palatioli iiii. K. Sept.

Eo anno pugna facta est inter Fridigerium et Tufanem magistros militum inter  p220‑221 Tredenum et Veronam, sed cum utriusque partis multa milia hominum caderent Tufa interfectus proelio finem dedit.

Dn. Anastasio pp. Aug.
et Rufo.

[492] His Cons. Terre motus factus est noctu ante pullorum cantus vii. Kal. Jun.

Albino V. C. Cons.

[493] His Cons. regressus est rex Theodoricus Arimini et venit cum dromonis ad fossatum Palatioli iiii. Kal. Sept.

Eo anno pugna facta est inter Fridericum et Eufanem mag. mil. inter Tridentum et Beronam.
et abiit ad Ariminum et venit exinde cum dromonibus in Portu Lione, ubi postea palatium modicum aedificare jussit in Insula non longe a litore maris, ubi nunc Monasterium sanctae Mariae esse videtur infra balneum non longe ab Ravennae milliario vi. Et nunc in nostris temporibus palatium servos meos demolire jussi, et Ravennam perduxi in aedificia Domus meae, quam a fundamentis aedificavi jure materno, etc.

Tamdiu exercitus Theodorici fame perdomuit, quamdiu coria, vel alia immunda et horrida urguebantur comedere, et multa corpora, quae servata sunt a gladio, fames peremit. Et factus est terrae motus magnus valde gallorum cantu septimo Kal. Januarii.

Anastasius Aug.
et Rufus.

Anastasio Aug.
et Rufo Coss.

et hoc non semel nec iterum, sed frequenter et pene molitur toto triennio. Sed frustra laborat, quia cuncta Italia dominum jam dicebat Theodoricum et illius ad nutum Dicat Fridericus, qui postquam fidem laesit, hostes tuos interitu comitatus est, etc. (276).
Anon. Valesii Continuatio Prosperi, Cod. Havniensis seu Chronog. A.D. 641 Chronicon Cuspiniani Agnelli
Liber Pontificalis
Cassiodorus Marcellinus Comes Jordanes Procopius

493

Eusebius (II) and Albinus.

Treaty of peace between Theodoric and Odovacar, 26‑27 Feb.

Theodoric's entry into Ravenna, 5 Mar.

Assassination of Odovacar 'a few days after.'

igitur coactus Odoachar dedit filium suum Thelane obsidem Theoderico, accepta fide, securum se esse de sanguine. Sic ingressus est Theodericus: et post aliquot dies, dum ei Odoachar insidiaretur, detectus ante ab eo praeventus, in palatio manu sua Theodericus eum in Lauretum praeveniente gladio interemit. Cujus exercitus in eadem die jussu Theoderici omnes interfecti sunt quivis ubi potuit reperiri, cum omni stirpe sua. Odoachar pacem ab Theodorico postulans accepit, qua non diu potitus est, deditque obsidem filium suum. Theodoricus cum pacem cum Odoachar fecisset, ingressus est Classem iiii. K. Mart., ac deinde ingressus est Ravennam. Pacis specie Odoachrem interfecit cum collegas omnes, qui regni praesidio amministrabant. Hoc Cons. facta est pax inter dn. Theodericum regem et Odoacrem iii. Kl. Martias et ingressus est diis Theodericus in Classem . . . . Mart. Hoc cons. ingressus est Ravennam Rex Theodericus III Non. Mart. et occisus est Odoacar Rex a Rege Theoderico in palatio cum commilitibus suis. Et dedit Odovacer Theodorico filium obsidem quinto Kal. et post quatuor [Kal.] Martii est civitate Classe ingressus. Post haec autem Vir Beatissimus Johannes Archiepiscopus aperuit Portas civitatis quas Odovacer clauserat, et exiit foras cum crucibus et thuribulis et Sanctis Evangeliis pacem petens cum Sacerdotibus et Clericis psallendo, in terram prostratus obtinuit quae petebat. Invitat novum Regem de Oriente venientem, et pax illi ab eo concessa est, non solum Ravennenses Cives, sed etiam omnibus Romanis, pro quibus Beatus postulavit Johannes.

Et subiit Ravennam tertio Nonas Martias. Post paucos dies occidit Odovacrem Rex in palatio in Lauro cum comitibus suis. Postquam jubente Theodorico interfectus est Odovacer, solus et securus regnavit Romanorum more.

Albinus V. C. Cos.

[493] Hoc Cos. D. N. rex Theodericus Ravennam ingressus, Odoacrem molientem sibi insidias interfecit.
[Continuation of entry for 489.]

Porro ab eodem Theodorico perjuriis illectus, interfectusque est [Odoacer].
res illa publica obsecundabat. Tantum ille solus cum paucis satellitibus et Romanos, qui aderant, et fame et bello cotidie intra Ravennam laborabat. Quod dum nihil proficeret, missa legatione veniam supplicat. Cui et primum concedens Theodericus postmodum ab hac luce privavit. Ἐπεὶ δὲ τρίτον ἔτος Γότθοις τε καὶ Θευδερίχῳ Ῥαβένναν πολιορκοῦσιν ἐτέτριπτο ἤδη, οἵ τε Γότθοι ἀχθόμενοι τῇ προσεδρείᾳ καὶ οἱ ἀμφὶ Ὀδόακρον πιεζόμενοι τῶν ἀναγκαίων τῇ ἀπορίᾳ, ὑπὸ διαλλακτῇ τῷ Ῥαβέννης ἱερεῖ ἐς λόγους ἀλλήλοις ξυνιᾶσιν, ἐφ’ ᾧ Θευδέριχός τε καὶ Ὀδόακρος ἐν Ῥαβέννῃ ἐπὶ τῇ ἴσῃ καὶ ὁμοίᾳ διαίτῃ ἔξουσι. Καὶ χρόνον μέν τινα διεσώσαντο τὰ ξυγκείμενα, μετὰ δὲ Θευδέριχος Ὀδόακρον λαβών, ὥς φασιν, ἐπιβουλῇ ἐς αὐτὸν χρώμενον τρόπῳ τε δολερῷ ἐπὶ θοίνην καλέσας ἔκτεινε.
(De Bello Gothico, I.1)

The Author's Note:

1 ['Graecum nomen pro Pineta.' Holder-Egger in Annotatione.]


[image ALT: Valid HTML 4.01.]

Page updated: 14 Aug 20