ΟΝΑΣΑΝΔΡΟΥ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ

 p408  X. α´. [Περὶ τοῦ δεῖν​1 γυμνάζειν τὸν στρατὸν​2 ἀδείας οὔσης]​3

1 Διόπερ ἀγαθοῦ στρατηγοῦ καὶ τὰ χρήσιμα τότε κατασκευάζειν, ὅτ’ οὐκ ἐπείγουσιν αἱ τῶν ἐκ παρατάξεως ἀγώνων ἀνάγκαι, καὶ τὰ ἄχρηστα διὰ τὴν τῶν σωμάτων ἄσκησιν ἐπιτάττειν. ἱκανὴ γὰρ στρατοπέδοις ἄνεσις, κἂν​4 σφόδρα ταλαίπωροι ὦσιν,​5 ἢ​6a μὴ διὰ τῶν δεινῶν εἰς τὸ ἀληθινὸν ἀγώνισμα πεῖρα.​6b γυμναζέτω δὲ​7 τοιοῖσδέ τισι​8 τρόποις.

2 Ἐκταττέτω πρῶτον ἀναδοὺς τὰ ὅπλα πᾶσιν, ἵν’ ἐν μελέτῃ​9 σφίσιν ᾖ τὸ μένειν ἐν τάξει, καὶ ταῖς ὄψεσι καὶ τοῖς ὀνόμασι συνήθεις ἀλλήλοις γιγνόμενοι,​10 τίς ὑπὸ τίνα καὶ ποῦ καὶ μετὰ πόσους,​11 ὑπ’ ὀξὺ​12 παράγγελμα πάντες ὦσιν​13 ἐν τάξει· καὶ τάς τε ἐκτάσεις καὶ συστολὰς καὶ ἐγκλίσεις ἐπὶ λαιὰ καὶ δεξιά,​14 καὶ λόχων μεταγωγὰς καὶ διαστήματα καὶ πυκνώσεις, καὶ τὰς δι’ ἀλλήλων ἀντεξόδους καὶ εἰσόδους, καὶ τὰς κατὰ λόχους  p410 διαιρέσεις, καὶ τὰς​15 καταταξεῖς καὶ τὴν​16a ἐπὶ φάλαγγα ἐκτείνουσαν​16b καὶ τὴν ἐπὶ βάθος ὑποστέλλουσαν,​17 καὶ τὴν ἀμφιπρόσωπον μάχην, ὅτ’ ἂν οἱ κατ’ οὐρὰν ἐπιστρέψαντες πρὸς τοὺς κυκλουμένους μάχωνται,​18 καὶ τὰς ἀνακλήσεις ἐκδιδασκέτω.

3 Καθάπερ γὰρ ἐπὶ τῶν μουσικῶν ὀργάνων οἱ μὲν​19 ἀρχὴν ἔχοντες τοῦ μανθάνειν ἐπιτιθέντες τοὺς δακτύλους ἐπί τε τὰ τρήματα​20 τῶν αὐλῶν καὶ διαστήματα τῶν χορδῶν πολλάκις ἄλλον ἔθεσαν ἐπ’ ἄλλην​21 καὶ οὐ κατὰ τὴν ἁρμονικὴν διάστασιν, εἶτα μόλις ἐπεκτείναντες​22 βραδὺ μὲν αἴρουσι​23 τοὺς δακτύλους, βραδὺ δὲ τιθέασιν, οἱ δ’ ἐν μελέτῃ τῆς μουσικῆς ἀνεπιτηδεύτως ἤδη​24 ἐρρυθμισμένῃ​25 τῇ χειρὶ δι’ ὀξύτητος μεταφέρουσιν, ὅπῃ τε βούλονται παραθλίψαι τῆς ἀναπνοῆς καὶ ἀνοῖξαι καὶ παραψῆλαι​26 χορδῆς· τοῦτον δήπου τὸν τρόπον οἱ μὲν ἀσυνήθεις καὶ ἀνάσκητοι τῆς τάξεως διὰ ταράχου πολλοῦ μόλις ἀλλήλων διαμαρτάνοντες ἐγκατατάσσονται​27 πολὺν ἀναλίσκοντες χρόνον, οἱ δὲ συγκεκροτημένοι διὰ τάχους, ὡς εἰπεῖν αὐτόματοι, φέρονται πρὸς τὴν τάξιν ἐναρμόνιόν τινα καὶ καλὴν ἐκπληροῦντες​28 ὄψιν.

4 Εἶτα διελὼν τὰ στρατεύματα πρὸς ἀλλήλους ἀσιδήρῳ μάχῃ συναγέτω νάρθηκας ἢ στύρακας ἀκοντίων ἀναδιδούς, εἰ δέ τινα καὶ βεβωλασμένα  p412 πεδία εἴη, βώλους​29 τε κελεύων​30 αἴροντας​31 βάλλειν·​32 ὄντων δὲ καὶ ἱμάντων ταυρείων​33 χρήσθων​34 ἐπὶ τὴν μάχην· δείξας δ’ αὐτοῖς καὶ λόφους ἢ βουνοὺς ἢ ὀρθίους τόπους​35 κελευέτω σὺν δρόμῳ καταλαμβάνεσθαι· ποτὲ δὲ καὶ ἐπιστήσας ἐπὶ αὐτῶν τινας τῶν στρατιωτῶν καὶ ἀναδοὺς ἃ μικρῷ πρόσθεν ἔφην ὅπλα, τούτους ἐκβαλοῦντας​36 ἑτέρους ἐκπεμπέτω· καὶ ἤτοι​37 τοὺς μείναντας​38 ἐπαινείτω καὶ μὴ ἐκπεσόντας ἢ τοὺς ἐκβαλόντας.​39 5 ἐκ γὰρ τῆς τοιαύτης ἀσκήσεως καὶ γυμνασίας ὑγιαίνει μὲν τὸ στράτευμα, πᾶν δ’​40 ὅ τι οὖν ἥδιον ἐσθίει καὶ πίνει,​41 κἂν λιτὸν ᾖ,​42 πολυτελέστερον οὐθὲν​43 ἐπιζητοῦν· ὁ γὰρ ἀπὸ τῶν πόνων λιμὸς καὶ τὸ δίψος ἱκανὸν ὄψον ἐστὶν​44 καὶ γλυκὺ κρᾶμα, καὶ​45 στερρότερά τε τὰ σώματά σφισι​46 γίγνεται καὶ ἀκμῆτα,​47 καὶ συνεθίζεται τοῖς μέλλουσι δεινοῖς, ἱδρῶτι καὶ πνεύματι καὶ ἄσθματι​48 καὶ θάλπεσιν ἀσκιάστοις καὶ κρυμοῖς​49 ὑπαίθροις ἐγγυμναζόμενα.50

6 Παραπλησίως δὲ γυμναζέτω καὶ τὸ ἱππικὸν ἁμίλλας ποιούμενος​51 καὶ διώγματα καὶ συμπλοκὰς καὶ ἀκροβολισμοὺς ἐν τοῖς ἐπιπέδοις καὶ​52 περὶ αὐτὰς τὰς ῥίζας τῶν λόφων, ἐφ’ ὅσον δυνατόν ἐστι καὶ τῶν τραχέων ἐπιψαύειν· οὐ γὰρ οἷόν  p414 τε βιάζεσθαι πρὸς ἀνάντη καὶ κατὰ πρανοῦς​53 ἱππάζεσθαι.54

---

The Loeb Editor's Notes:

1 δεῖ ENRGH.

2 στρατηγὸν ENR.

3 Title om. F: in margin GH.

4 κἂν μὴ Capps.

5 ταλαιπωρῶσιν von Rohden.

6a 6b εἰ . . . πειρᾷ ENRA m2.

7 Om. vGH.

8 FGH: τοίοις δέ τισι v.

9 ἐκ μελέτης vGH.

10 γιγνόμεναι καὶ GH: γιγνόμεναι· καὶ P: γίγνωνται a MS. of Scaliger.

11 πόσων C.

12 ὑπό τι R.

13 σῶσιν GH.

14 λαιᾶ καὶ δεξιᾶ V.

15 Om. vGH.

16a 16b Om. F.

17 After ὑποστέλλουσαν vGH add καὶ τὴν ἐπὶ μῆκος ἐκτείνουσαν (μήκος GH), obviously a gloss on ἐπὶ φάλαγγα ἐκτείνουσαν which means the same thing.

18 μάχονται vGH.

19 μὲν γὰρ R.

20 τρήμματα PGH.

21 RA m2: ἐπ’ ἄλλη F: ἐπ’ ἄλλῃ vGH (ἐπάλλη GH).

22 FC: ἐπεκτείνουσι vGH.

23 αἴρουσι F.

24 Deleted by von Rohden.

25 FCE: ῥερυθμισμένη PGH: ἀρρυθμισμένῃ R.

26 παραψίλαι PGH.

27 εγκατάσσονται corr. to εγκατατάσσονται G.

28 FC: ἀποπληροῦντες vGH.

29 καὶ βελόνας (space for nine letters) εἴη βώλους F: βεβολασμένα παιδία εἴη βόλους GH (παιδία PR and βόλους P).

30 τὲº καὶ λεύων H.

31 αἴροντας F.

32 βαλεῖν vGH.

33 DEKN: καὶ ταυρείων F: ἐκ ταυρείων vGH. Köchly suggests ταυρείων καὶ τούτοις.

34 χρήσθω vGH.

35 Köchly after Saguntinus: ἢ ὀρθίους βουνοὺς τόπους F: ἢ ὀρθίους βουνοὺς ἢ τόπους vGH.

36 ἐκβάλοντας K: ἐκβαλόντας C: ἐκβάλλοντας vGH.

37 ἢ vGH.

38 μείνοντας PGH: μένοντας EN.

39 ἐκβάλλοντας F.

40 δι’ GH.

41 ἐσθίη καὶ πίνη F.

42 Koraes: ἂν λιτὸν ἢ FGH: ἀντὶ λητὸν ἢ P: ἀντὶ λιτὸν ἢ EN: ἄντε λιτὸν ἢ R: ἄν τε λιτὸν ᾖ C: ἀντιληττὸν ἢ A m2.

43 FGH: οὐδὲν v.

44 ποιεῖ vGH.

45 Added by Köchly.

46 σφίσι Ω.

47 ἀγμητὰ PGH: ἀκμῆτα DEN.

48 σώματι καὶ πνεύματι vPGH.

49 κρημνοῖς EN.

50 συγγυμναζόμενα vGH.

51 ποιουμένοις F: ποιούμενον R.

52 Om. vGH.

53 πραμνοὺς A m2.

54 ἱπτάζεσθαι GH: ὑπτάζεσθαι A m2.

◂ previous						next ▸
Images with borders lead to more information. The thicker the border, the more information. (Details here.)
ΑΝΩ:		Onasander	Ἀρχαία Στρατιωτική Ἱστορία	Στρατιωτικὴ Ἱστορία	Εἴσοδος
			Κλασικά Κείμενα	ΛακουσΚούρτιος
A page or image on this site is in the public domain ONLY if its URL has a total of one *asterisk. If the URL has two **asterisks, the item is copyright someone else, and used by permission or fair use. If the URL has none the item is © Bill Thayer. See my copyright page for details and contact information.