ΟΝΑΣΑΝΔΡΟΥ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ

 p486  XXXV. α´. [Ὅτι οὐ​1 χρὴ πάντοτε ἐπιτρέπειν τὰς ἁρπαγάς, καὶ ὅτι τὰ σώματα οὐ χρὴ ἁρπάζειν, ἀλλὰ τὸν στρατηγὸν πιπράσκειν]​2

1 Τὰς δ’ ἁρπαγὰς οὔτ’ ἐπὶ πάσης μάχης ἐπιτρεπτέον, οὐδ’ αἰεὶ​3 πάντων, ἀλλ’ ὧν μέν, ὧν δ’  p488 οὔ, τῶν δὲ σωμάτων ἥκιστα· ταῦτα δὲ πιπράσκειν τὸν στρατηγόν. 2 εἰ δὲ χρημάτων δέοι καὶ δαπάνης κοινῆς καὶ μεγάλης, καὶ ὅσα ἄγεται καὶ φέρεται πάνθ’ ὡς αὐτὸν ἀναπέμπεσθαι κηρυττέτω. 3 γνώῃ​4 δ’ ἂν αὐτὸς ἄριστα πρὸς τοὺς καιρούς, εἰ τὰ​5 πάντα δέοι λαμβάνειν, εἴτ’ ἐκ μέρους, εἴτε μηθὲν ὧν​6 ἔτυχεν· οὔ γε μὴν ἔστι​7 πολέμου​8 καὶ τοῖς κοινοῖς εἶναι χρημάτων δαψίλειαν καὶ τοῖς στρατιώταις ἀνεπικώλυτον​9 ὠφέλειαν· ἤδη δὲ καὶ παρὰ τοὺς​10 τῶν ἡττημένων​11 πλούτους καὶ παρὰ τὰς τῶν τόπων εὐδαιμονίας αἱ ὠφέλειαί σφισι δαψιλέστεραι γίγνονται.12

β´. [Περὶ αἰχμαλώτων]​13

4 Τοὺς δὲ αἰχμαλώτους, ἐὰν ὁ πόλεμος ἔτι συνεστὼς​14 ᾖ, μή κτεινέτω, μάλιστα μὲν τῶν​15 πρὸς οὕς ἐστιν ὁ πόλεμος, κἂν δοκῇ οἱ, τοὺς συμμάχους​16 ἀναιρεῖν, ἥκιστα δὲ καὶ τοὺς​17 ἐνδοξοτάτους καὶ λαμπροὺς παρὰ τοῖς πολεμίοις, ἐνθυμούμενος τὰ ἄδηλα τῆς τύχης καὶ τὸ παλίντροπον τοῦ δαιμονίου φιλοῦντος ὡς τὰ πολλὰ νεμεσᾶν, ἵν’ εἴ​18 τινων αὐτοὶ​19 ἢ σωμάτων, ὧν πολὺς πόθος, ἢ φρουρίου  p490 κρατήσαιειν,​20 ἱκανὰ ἀντικαταλλάγματα​21 δοὺς ἔχῃ​22 κομίσασθαι τὰ τῶν φιλίων,​23 ἢ τότε γε​24 μὴ βουλομένων ἐνδίκως εἰς ἴσον ἀμύνηται.​25 5 μετὰ δὲ τὰ κατορθώματα καὶ τοὺς κινδύνους ἐπιτρεπέσθων​26 αὐτοῖς εὐωχίαι τε καὶ κλισίαι καὶ πόνων ἀνέσεις,​27 ἵν’ εἰδότες, οἷον τέλος ἐστὶ τοῦ​28 μαχομένους νικᾶν, ὑπομένωσι τὰ δυσχερῆ πάντα πρὸ τοῦ νικᾶν.

XXXVI. α´. [Περὶ τοῦ θάπτειν τοὺς ἐν πολέμῳ ἀναιρουμένους]​29

1 Προνοείσθω δὲ τῆς τῶν νεκρῶν κηδείας, μήτε καιρὸν μήθ’ ὥραν μήτε τόπον​30 μήτε φόβον προφασιζόμενος, ἄν τε τύχῃ νικῶν, ἄν τε ἡττώμενος· ὁσία​31 μὲν γὰρ καὶ ἡ πρὸς τοὺς ἀποιχομένους εὐσέβεια, ἀναγκαία δὲ καὶ ἡ πρὸς τοὺς ζῶντας ἀπόδειξις. 2 ἕκαστος γὰρ τῶν στρατιωτῶν ὡς αὐτὸς ἀμελούμενος, εἰ πεσὼν ἔτυχεν, παρ’ ὀφθαλμοῖς ὁρῶν τὴν τύχην καὶ ὑπὲρ τοῦ μέλλοντος καταμαντευόμενος, ὡς οὐδ’ αὐτός, εἰ​32 τεθναίη, ταφησόμενος ἐπαχθῶς φέρει τὴν ἀτύμβευτον​33 ὕβριν.

 p492  β´. [Περὶ τοῦ ἐπανορθοῦσθαι τὴν ἐλάττωσιν]​34

3 Εἰ δὲ ἡττῷτο,​35 παραμυθησάμενος​36 τοὺς ἀνασωθέντας ἐκ τῆς μάχης​37 ἐφεδρευέτω, καιρὸν​38 ἔνθα που καὶ μᾶλλον οἰόμενος ἐπανορθώσασθαι τὴν ἐλάττωσιν. 4 εἰώθασι γὰρ ὡς τὰ πολλὰ μετ’ εὐπραγίας​39 οἱ στρατιῶται ῥᾳθυμότερον ἐκλύεσθαι περὶ τὰς φυλακάς· ἡ γὰρ τῶν πέλας καταφρόνησις ἀμελείας​40 σφίσι γίγνεται αἰτία​41a τῶν οἰκείων, οὕτως τε πολλάκις τὰ εὐτυχήματα πλεῖον ἔβλαψε τῷ δυστυχημάτων. 5 ὁ μὲν γὰρ πταίσας ἐδιδάχθη καὶ φυλάξασθαι​42 τὸ μέλλον, ἐξ ὧν ἔπαθεν, ὁ δὲ τοῦ δυστυχεῖν​43 ἄπειρος οὐδ’,​44 ὡς δεῖ φυλάξαι τὰς εὐπραγίας,​45 ἔμαθεν. 6 εἶτ’​46 αὖ νικῶν τὴν​47 αὐτὴν ἐχέτω​48 προμήθειαν ὑπὲρ τοῦ μὴ παθεῖν​49 ἀμελῶν, ἣν ἂν εἰς τὸ​50 δρᾶσαί τι​41b τοὺς ἐχθροὺς ῥᾳθυμοῦντας εἰσενέγκαιτο.​51 φόβος γὰρ εὔκαιρος​52 ἀσφάλεια προμηθής, ὡς​53 καὶ καταφρόνησις ἄκαιρος​54 εὐεπιβούλευτος τόλμα.

XXXVII. [Περὶ τοῦ ἐν καιρῷ εἰρήνης μὴ ἀφυλάκτως​55 εἶναι]​56

1 Ἀνοχὰς δὲ ποιησάμενος μηδ’​57 ἐπιτιθέσθω μηδ’ αὐτὸς ἀφύλακτος ἔστω· ἀλλὰ τὸ μὲν ἥσυχον  p494 ἐχέτω πρὸς τοὺς πολεμίους, ὡς ἐν​58 εἰρήνῃ, τὸ δ’ ἀσφαλὲς εἰς τὸ μὴ παθεῖν, ὡς ἐν πολέμῳ. 2 δεῖ γὰρ οὐκ ἀσύνθηκον ἐν σπονδαῖς εἶναι οὔτ’​59 αὐτόν τι φθάνειν ἀσεβὲς δρῶντα, ἀλλ’ ὕποπτον,​60 ὡς φυλάττεσθαι τὸ ἀπὸ τῶν​61 πολεμίων ὕπουλον· ἄδηλοι γὰρ αἱ τῶν σπεισαμένων γνῶμαι. 3 καὶ παρὰ σοι μὲν ἔστω τὸ βέβαιον τοῦ μὴ ἀδικῆσαι​62 διὰ τὸ εὐσεβές, παρὰ δὲ τοῖς πολεμίοις ὑπονοείσθω τὸ μὴ πιστὸν διὰ τὸ ἀπεχθές·​63 ἀσφαλὴς γὰρ οὗτος​64 καὶ προμηθής, ὃς οὐδὲ βουληθεῖσι τοῖς πολεμίοις ἐπιθέσθαι τὸν τοῦ δύνασθαι παρασπονδῆσαι καιρὸν ἀπολείπει.​65 4 οἵτινες δ’ ἐπὶ τοῖς θεοῖς​66 ποιοῦνται τὴν ὑπὲρ ὧν ἂν πάθωσιν ἐκδικίαν, εὐσεβὲς​67 μὲν φρονοῦσιν, οὐ μὴν ἀσφαλῆ ποιοῦσιν.​68 5 κομιδῇ γὰρ ἀνοήτων​69 ἐστὶν ἐλπίδι τοῦ τοὺς​70 παρασπονδήσαντας ἐκτίσειν δίκας ἀπρονοήτους​71 ἔχειν τοὺς περὶ σφῶν κινδύνους,​72 ὥσπερ αὐτοὺς​73 σώζεσθαι μέλλοντας ἅμα τῷ​74 τοὺς ἐχθροὺς ἀπόλλυσθαι,​75 ἐξὸν​76 μετὰ τῆς τῶν​77 ἰδίων πραγμάτων ἀσφαλείας​78 πεῖραν λαμβάνειν τῆς τῶν πολεμίων ἀσεβείας· οὕτως γὰρ αὐτοί​79 τε διὰ τὸ προμηθὲς οὐκ ἂν πταίσαιεν ἐπιβουλευθέντες, ἀσεβήσουσί τε οἱ πολέμιοι τῷ ἐπιχειρῆσαι καὶ δοκεῖν πεποιηκέναι ἄν,​80 εἰ​81 ἐδυνήθησαν.

 p496  XXXVIII. α´. [Περὶ τοῦ τὰς​82 προσαγόμενος πόλεις ἐν ἀδείᾳ ἔχειν καὶ φιλανθρωπίᾳ]​83

1 Ταῖς δὲ προσχωρούσαις​84 πόλεσιν, εἴ τινες ἐπιτρέποιεν αὑτὰς​85 ἀρξάμεναι, φιλανθρώπως καὶ χρηστῶς προσφερέσθω·​86 προσαγάγοιτο​87 γὰρ ἂν οὕτως καὶ τὰς ἄλλας. ἡ γὰρ ἐλπὶς τοῦ τῶν αὐτῶν τεύξεσθαι​88 δελεάζουσα προσάγεται​89 τοὺς πολλοὺς αὑτοὺς ἑκόντας​90 ἐγχειρίζειν. 2 ὅστις δὲ πικρῶς​91 εὐθὺς καὶ πολεμικῶς​92 προσφέρεται κύριος γενόμενος πόλεως ἢ διαρπάζων ἢ κτείνων ἢ κατασκάπτων,​93 ἀλλοτριωτέρας διατίθησι τὰς ἄλλας πόλεις, ὥστε καὶ τὸν πόλεμον αὑτῷ​94 ἐπίπονον καὶ τὴν νίκην δύσελπιν κατασκευάζειν· 3 εἰδότες γάρ, ὡς ἀπαραίτητόν​95 ἐστιν ἡ τῶν ὑποχειρίων​96 πρὸς τοῦ κρατήσαντος​97 τιμωρία, πᾶν ὁτιοῦν ὑπομένουσι καὶ ποιεῖν καὶ πάσχειν ὑπὲρ τοῦ μὴ παραδοῦναι τὰς πόλεις. 4 οὐθὲν γὰρ οὕτως κατασκευάζει γενναίους, ὡς φόβος​98 ὧν μέλλουσι πείσεσθαι κακῶν​99 εἴξαντες· ἡ γὰρ προσδοκία τῶν δεινῶν ἐκ τοῦ καθυφεῖσθαι​100 τὰ σφέτερα δεινὴν ἐντίθησι φιλοτιμίαν ἐν τοῖς κινδύνοις. 5 χαλεπαὶ δὲ​101 αἱ πρὸς τοὺς ἀπεγνωσμένους πεῖραι μάχης· οὐδὲν γὰρ χρηστότερον ἐλπίζοντες ἐκ τοῦ παραχωρεῖν ὧν πείσονται κινδυνεύοντες αἱροῦνται μετὰ  p498 τοῦ πολλὰ δρᾶν καὶ πάσχειν. 6 ὅθεν αἱ πολιορκίαι τοῖς ὧδε​102 στρατηγοῖς ἄφροσι καὶ τεθηριωμένοις​103 ταλαίπωροι​104 γίγνονται​105 καὶ πολυχρόνιοι, ποτὲ​106 δὲ καὶ ἀτελεῖς, οὐχ ἥκιστα δὲ σφαλεραί τε​107 καὶ ἐπικίνδυνοι.

β´. [Πῶς χρηστέον προδόταις]​108

7 Τοῖς δὲ προδόταις τάς τε πίστεις καὶ τὰς ἐπαγγελίας φυλαττέτω, μὴ διὰ τοὺς γεγονότας, ἀλλὰ διὰ τοὺς ἐσομένους, ἵν’ εἰδότες, ὡς ὀφείλεταί σφισι χάρις, ἑλόμενοι​109 τὰ τῶν πολεμίων ἐπὶ τὰς αὐτὰς εὐεργεσίας τρέπωνται·​110 λαμβάνει γάρ τι μᾶλλον ὁ​111 προδότῃ διδοὺς ἢ χαρίζεται.​112 8 διὸ χρὴ προθύμως ἐκτίνειν​113 τὰς ἀμοιβάς· οὐ γὰρ δικαστὴς τῆς ἀδικηθείσης πόλεώς ἐστιν, ἀλλὰ στρατηγὸς τῆς ἑαυτοῦ πατρίδος.

---

The Loeb Editor's Notes:

1 ὅτι οὐ om. V.

2 Title in VGHº only; om. Ω: in margin GH.

3 ἐπὶ vGH: ἀεὶ Köchly.

4 γνοίη vGH.

5 εἶτε vGH.

6 FGH: om. P Rigaltius "alii codd. ut vid."

7 Köchly: οὔτε μήν ἐστι F: οὗ (οὖ GH) γέ μην ἐστὶν Rigaltius GH and "codd. ut vid.": μὴν . . . κινδύνοις (Ch. XXXVII.4) om. G, by loss of one leaf in binding.

8 πολέμῳ Koraes.

9 ἐπικώλυτον Rigaltius Schwebel "ceteri codd. ut vid.": ἐπικωλυτὸν H.

10 παρ’ αὐτοὺς F.

11 ἡττωμένων FH.

12 γίγνωνται H.

13 Title om. FHA: without indication of break in FH.

14 FCH: συεστὸς P: συνετὸς EM (G missing) NV: συνεχῶς R (?).

15 Capps: τούς Ω.

16 δοκήσῃ (δοκήσει H) τοῖς συμμάχοις vH Saguntinus Camerarius: μάλιστα μέν, κἂν δοκῇ αὐτοῖς, πρὸς οὓς ἐστιν ὁ πόλεμος, τοὺς συμμάχους Köchly.

17 καὶ τότε τοὺς Köchly.

18 Köchly after C: νεμεσᾶν εἴ F: νεμεσᾶν ἢ  PH Rigaltius "ceteri codd. ut vid."

19 αὖθις F: αὐτοῖς H.

20 κρατῆσαι PH Rigaltius (κρατήσαι H).

21 ἀντικαταλάγματα H.

22 ἔχει PH Rigaltius.

23 φίλων vH.

24 τό γε vH: τοῦτό γε Koraes.

25 ἀμύνεται PH.

26 ἐπιτρεπέσθωσαν vH.

27 ἀνεύσεις R.

28 τοὺς vH.

29 Title om. F without sign of break: in margin H without sign of break.

30 FPH: μήτε τόπον om. v.

31 ὅση F.

32 FC: οὐ H Rigaltius "ceteri codd. ut vid.": ὡς δ’ αὐτὸς τεθναίη R.

33 ἀτύμβυτον F.

34 Koraes: title om. Ω: without sign of a break FH: "de cladibus acceptis sarciendis" Rigaltius Schwebel.

35 ἡττώτω H: ἡττῶνται v.

36 παραμυθησόμενος vH.

37 τοὺς ἐκ τῆς μάχης ἀνασωθέντας vH.

38 καιρῷ Schwebel: ἐφεδρευέτῳ τῷ καιρῷ Koraes.

39 εὐπραγίαις PV A m2.

40 ἀμέλεια v (ἀμελεία H) defended by von Rohden.

41a 41b Added by Köchly.

42 φυλάξας PH Rigaltius "alii codd. ut vid.": φυλάξαι EN.

43 δυστοιχεῖν H.

44 οὐχ vH.

45 φυλάξασθαι τὰς δυσπραγίας Koraes.

46 οὔτ’ vH.

47 ἢ τὴν F.

48 ἔχει vH.

49 παχεῖν A m2.

50 Koraes: ἣν ἀρ’ εἰς τὸ F: ἣν ἀρ’ ἐστὸ H: ἀρ’ ἐς τὸ Rigaltius Schwebel: ἀρεστὸν R.

51 εἰσηνέγκατο vH.

52 εὐκαίρως H.

53 Om. v: προμηθῶς καὶ H.

54 ἄκρος R (A m2).

55 ἀφύλακτος ARH (?) Koraes: ἀφύλακτον P.

56 Title om. F: in margin H.

57 μήτ’ (om. ἐπιτιθέσθω μηδ’) αὐτὸς H.

58 Del. A m2.

59 οὐκ F: οὔτε H: οὐδ’  Koraes.

60 C: αὔτοπτον Ω (αὔτο πτον H).

61 τῶν ἀπόντων (for τὸ ἀπὸ τῶν) F: τὸ ὑπὸ τῶν R.

62 FC: ἀδικεῖσθαι ENPH Rigaltius "ceteri codd. ut vid.": ἀδικῆσθαι A m2.

63 FH: ἀπαχθὲς Rigaltius "quidam codd. ut vid."

64 οὕτως PH Rigaltius "alii codd. ut vid."

65 F: ἐπιλείποι H Schwebel: ἐπιλείπει Koraes: διαλείποι Rigaltius (no report of other MSS.).

66 FH: τοὺς θεοὺς v.

67 εὐσεβῆ vH.

68 Added by Köchly.

69 FHV (?): ἀνόητόν v.

70 FK: τούτους H "cet. codd. ut vid." Rigaltius Schwebel.

71 ἀπρονοήτους Oldfather: ἀπρονοήτως Ω.

72 τοῦ . . . κινδύνου vH.

73 αὐτὸς R (A m2).

74 τὸ R.

75 ἀπόλυσθαι PH.

76 FH (Leo, Tactica, XVI.20 ἔξεστιν): ἐξ ὧν v.

77 FR: om. v.

78 ἀσφαλείαις F.

79 αὐτοῖς F: αὐτός R.

80 Added by Oldfather.

81 καὶ εἰ v: καὶ del. Koraes after Leo, Tactica, XVI.20: om. τε οἱ πολέμιοι, ἐπιχειρῆσαι, δοκεῖν πεποιηκέναι F.

82 Om. A.

83 Title om. F: in margin H without mark of break.

84 προχωρούσαις A m2.

85 αὐτὰς F.

86 προσφερέσθων F.

87 προσάγοιτο H.

88 τεύξασθαι vH.

89 προσάγει vH.

90 C: ἔχοντας (om. αὑτοὺς) F: οὕτως ἔχοντας vH.

91 πικρὸς vH.

92 πολεμικὸς vH: πολεμικός εὐθὺς R.

93 κατακόπτων v: κατὰ κόμπτων H.

94 αὐτῷ F: ἐπίπονον αὐτῷ or αὑτῷ v (ἐ. αὐτῶ H).

95 ἀπαραίτητός vH.

96 FH: ὑποχείρων PA m2 Rigaltius "ceteri codd. ut vid."

97 Köchly (but no note): τοὺς κρατήσαντας FH Rigaltius Schwebel Koraes and apparently v.

98 οὐθὲν . . . φόβος om. R Camerarius.

99 κακῶς vH.

100 καθυφέσθαι F.

101 With χαλεπαὶ δὲ G resumes.

102 τοιοῖσδε vGH.

103 FGH: τεθηρωμένοις P Rigaltius "ceteri codd. ut vid.": τεθειραμένοις R.

104 FCD: om. vGH.

105 γίγνωνται GH.

106 πολὺ GH: πολλοὶ Rigaltius A m2: πολλαὶ Schwebel Koraes.

107 Koraes: σφαλερώτεραι καὶ Ω.

108 Koraes: title om. FAGH without indication of a break in any one of these MSS.: "Fidem proditoribus esse servandam" Rigaltius Schwebel.

109 ἑλομένοις v: ἑλλομένοις GH.

110 τρέπονται PGH.

111 ἡ  R.

112 χαρίζεσθαι R.

113 ἐκτείνειν vGH.

◂ previous						next ▸
Images with borders lead to more information. The thicker the border, the more information. (Details here.)
ΑΝΩ:		Onasander	Ἀρχαία Στρατιωτική Ἱστορία	Στρατιωτικὴ Ἱστορία	Εἴσοδος
			Κλασικά Κείμενα	ΛακουσΚούρτιος
A page or image on this site is in the public domain ONLY if its URL has a total of one *asterisk. If the URL has two **asterisks, the item is copyright someone else, and used by permission or fair use. If the URL has none the item is © Bill Thayer. See my copyright page for details and contact information.