ad litteras mittendas Bill Thayer	English	Italiano	Adiutorium	Altius	Ostium
Haec pagina telaris est opus Origo Gentis Langobardorum a Georgio Waitz editum in Monumenta Germaniae Historica Hannoverae, MDCCCLXXVIII cuius textus in dominio publico est. Quem diligentissime perscrutavi et recensui — sed si quemlibet errorem invenies, mihi, obsecro, scribe.

 p1  Origo
Gentis Langobardorum

In nomine Domini
incipit Origo Gentis Langobardorum.​a

1 Est​b insula qui​c dicitur Scadanan,​d quod interpretatur excidia,​e in partibus​f aquilonis, ubi multae gentes​g habitant;​h inter quos​i erat gens parva quae Winnilis​k vocabatur. Et erat cum eis mulier nomine Gambara, habebatque​l duos filios, nomen uni Ybor et nomen alteri Agio;​m ipsi cum matre sua​n nomine Gambara​o principatum tenebant​p super Winniles.​q Moverunt se ergo​r duces Wandalorum,​s id est Ambri​t et Assi,​u cum exercitu suo,​v et dicebant ad Winniles:​w 'Aut solvite​x nobis​y tributa, aut praeparate vos ad pugnam et pugnate nobiscum'. Tunc responderunt Ybor et Agio cum matre sua Gambara:​z 'Melius est nobis pugnam praeparare,​a quam Wandalis​b tributa persolvere'. Tunc Ambri​c et Assi, hoc​d est duces Wandalorum, rogaverunt Godan,​e·​*1 ut daret​f eis super Winniles victoriam.​g Respondit Godan dicens:​h 'Quos sol​i surgente antea videro, ipsis dabo victoriam'. Eo​k tempore Gambara cum duobus filiis suis, id est​l Ybor et Agio,​m qui principes​n erant super Winniles, rogaverunt​o Fream, [uxorem​p Godam,] ut ad Winniles​q esset propitia. Tunc Frea dedit consilium, ut​r sol surgente venirent Winniles et mulieres eorum crines solutae circa faciem in similitudinem barbae et cum viris suis venirent. Tunc luciscente​s sol dum surgeret, giravit Frea, uxor  p3 Godan, lectum ubi recumbebat vir eius, et fecit faciem eius contra orientem, et excitavit eum. Et​a ille aspiciens vidit Winniles et mulieres ipsorum​b habentes crines solutas circa faciem; et ait:​c 'Qui sunt isti longibarbae?'​d·​*2 Et​e dixit Frea ad Godan: 'Sicut​f dedisti nomen, da illis​g et victoriam'. Et​h dedit eis victoriam, ut ubi visum esset vindicarent se et victoriam haberent. Ab illo tempore Winnilis Langobardi​i vocati sunt.

2 Et moverunt​k se exhinde Langobardi, et venerunt in Golaidam,​l et postea possiderunt aldonus​m·​6 Anthaib​n et Bainaib​o seu​p et Burgundaib;​q et​r dicitur, quia fecerunt sibi regem nomine​s Agilmund,​t filium Agioni,​u ex​v genere Gugingus. Et post ipsum regnavit Laiamicho​w·​7 ex​x genere Gugingus. Et post ipsum​y regnavit Lethuc,​z et​a dicitur, quia​b regnasset annos plus minus quadraginta.​c Et post ipsum regnavit Aldihoc,​d filius Lethuc. Et post ipsum regnavit Godehoc.​e

3 Illo​f tempore exivit rex Audoachari​g de Ravenna cum exercitu Alanorum,​h et venit in Rugilanda​i et inpugnavit​k Rugos, et occidit​l Theuvane​m·​8 regem Rugorum, secumque​n multos captivos duxit in Italiam. Tunc exierunt​o Langobardi de suis regionibus, et habitaverunt in Rugilanda annos aliquantos.

4 Post eum​p regnavit Claffo, filius Godehoc.​q Et post ipsum regnavit Tato,​r filius Claffoni.​s Sederunt Langobardi in campis​t Feld annos​u tres. Pugnavit​v Tato cum Rodolfo rege Herulorum,​w1 et occidit eum, tulit​x vando​y·​*3 ipsius et capsidem. Post​z eum Heruli​w2 regnum​a non habuerunt.​b Et occidit Wacho,​c filius Unichis,​d Tatonem regem barbanem​e suum cum Zuchilone.​f Et pugnavit Wacho, et​g pugnavit Ildichis,​h filius Tatoni,​i et fugit Ildichis​k ad Gippidos,​l ubi​m mortuus est. Iniuria​n vindicanda Gippidi​o scandalum commiserunt cum Langobardis. Eo tempore inclinavit​p Wacho  p4 Suavos​a sub regno Langobardorum.​b Wacho habuit uxores tres:​c Raicundam,​d filia​e Fisud​f regis Turingorum;​g et​h postea accepit​i uxorem Austrigusa,​k filiam Gippidorum;​l et habuit Wacho de Austrigusa filias duas, nomen unae​m Wisigarda,​n quam​o tradidit in matrimonium​p Theudiperti​q regis Francorum; et nomen secundae Walderada,​r quam​s habuit uxorem Scusuald​t·​9 rex Francorum, quam​u odio habens, tradidit eam Garipald​v in uxorem.​*4 Filia​w regis Herulorum tertiam​x uxorem habuit nomen Silinga;​y de ipsa habuit filium nomine Waltari.​z Mortuus​a est Wacho,​b et​c regnavit filius​d ipsius Waltari​e annos septem; farigaidus:​f isti omnes Lethinges​g fuerunt.

5 Et post Waltari regnavit Auduin;​h ipse​i adduxit Langobardos​k in Pannonia. Et​l regnavit Albuin,​m filius ipsius, post eum, cui mater est​n Rodelenda.​o Eo tempore pugnavit Albuin​p cum rege Gippidorum​q nomine Cunimund,​r et mortuus est Cunimund in​s ipsa pugna, et debellati sunt Gippidis.​t Tulit Albuin uxore​u Rosemunda, filia Cunimundi, quae​v praedaverat,​10 quia iam mortua fuerat​w uxor ipsius Flutsuinda,​x quae​y fuit filia Flothario​z regis Francorum; de qua habuit filia​a nomine Albsuinda.​b Et habitaverunt Langobardi in Pannonia annis quadraginta duo.​c·​11 Ipse Albuin adduxit Langobardos in Italia,​d invitatos​e a Narsete​f scribarum;​g et movit​h Albuin rex Langobardorum​i de Pannonia mense​k Aprilis​l a pascha indictione prima.​m Secunda​n vero indictione​o coeperunt​p praedare in​q Italia. Tertia autem indictione factus est dominus Italiae. Regnavit​r Albuin in Italia annos tres, et occisus est in Verona in palatio ab  p5 Hilmichis​a et Rosemunda​b uxore​c sua per consilium Peritheo.​d Voluit​e regnare Hilmichis, et non potuit, quia volebant eum Langobardi occidere. Tunc mandavit Rosemunda ad Longinum praefectum, ut eam​f reciperet Ravenna.​g Mox​h ut audivit Longinus, gavisus est, misit​i navem angarialem, et tulerunt Rosemunda et Hilmichis​k et Albsuindam,​l filia​m Albuin​n regis, et omnes thesauros Langobardorum secum duxerunt​o in​p Ravenna. Tunc ortare​q coepit Longinus praefectus​r Rosemunda,​s ut occideret Hilmichis​t et esset uxor Longini.​u Audito​v consilium​w ipsius, temperavit venenum, et post valneum​x dedit ei​y in caldo​z bibere. Cumque bibisset​a1 Hilmichis,​b intellexit,​c quod malignum​d bibisset;​a2 praecepit, ut ipsa​e Rosemunda biberet invita;​f et​g mortui sunt ambo. Tunc Longinus praefectus tulit thesauros​h Langobardorum, et Albsuinda,​i filia​k Albuin regis, iussit​l ponere in navem et transmisit​m eam Constantinopolim​n ad imperatorem.

6 Reliqui​o Langobardi levaverunt sibi regem nomine Cleph​p de Beleos, et regnavit Cleph​q annos duos, et mortuus est. Et​r iudicaverunt duces Langobardorum annos duodecim;​s posthaec​t levaverunt​u sibi regem nomine Autarine,​v filio Claffoni;​w et accepit Autari​x uxorem Theudelenda,​y filia Garipald​z et Walderade​a de Baiuaria.​b Et venit cum Theudelenda​c frater​d ipsius nomine Gundoald,​e et ordinavit eum Autari rex ducem in civitatem​f Astense. Et regnavit Autari annos septem. Et exivit Acquo​g dux Turingus​h de Thaurinis,​i et iunxit se Theudelendae​k reginae, et factus est rex​l Langobardorum; et occidit duces​m revelles suos, Zangrolf​n de Verona, Mimulf​o de insula Sancti Juliani​p et Gaidulf​q de Bergamum,​r et​s alios qui​t revelles fuerunt; et genuit Acquo​u de Theodelenda filiam nomine Gunperga.​v Et regnavit Acquo​w annos º6.​12 Et post ipso regnavit Aroal annos duodecim. Et post ipso​x regnavit Rothari ex​y genere Arodus,​z et rupit civitatem​a vel​b castra Romanorum quae fuerunt circa litora​c  p6 apriso​a Lune usque in terra​b Francorum quam Ubitergium​c ad partem orienti,​d et pugnavit circa fluvium Scultenna, et ceciderunt a​e parte Romanorum octo milia numerus.​f

7 Et regnavit Rothari​g annos decem et septem. Et post ipsum regnavit Aripert​h annos novem. Et post ipsum​i regnavit Grimoald. Eo tempore exivit Constantinus imperator de Constantinopolim, et venit in partes Campaniae, et regressus​k est in Sicilia, et occisus est a suis.

[Et​l regnavit Grimoald annos novem; et post regnavit Berthari.]​m·​*5

---

Apparatus Criticus:

a In N. D. nostri Jhesu Christi I. horigo g. nostre L. 1b; in codice 2 paucae tantum litterae legi possunt.

❦

b Erat 2; id est sub consule qui 1a; id est consuli qui 1b.

❦

c quae superscr. quadam 2.

❦

d Scadan 2, ubi in margine: id est scan . . . dan.

❦

e deest 1a, b; exindia superscr. al. excidia 2. Excidia est interpretatio vocis Langobardicae scadan, nostrum schaden. Bethm.

❦

f partis 1b.

❦

g multa gens 1b.

❦

h inhabitabant 2.

❦

i quibus 1b; quas 2.

❦

k Guinnilis 1a; Winnolis 1b; Winili 2.

❦

l quae habebat 2.

❦

m Aio 1a const.; Agyo 2.

❦

n deest 1a, litteris tribus vel quatuor abscisis.

❦

o qui in margine add. 2.

❦

p tenebat 1a.

❦

q Vinnolis 1b; Winilis 2.

❦

r ergo se 2.

❦

s Guand. 1a const.

❦

t Imbriu 2.

❦

u Tassit 1b const.

❦

v exercitibus suis 1a.

❦

w Winnilos 2.

❦

x per superscr. 2.

❦

y deest 1a.

❦

z deest 1a; G. superscr. nomine 2; dicentes add. 1b.

❦

a parare 1a.

❦

b Guandalis 1a, b const.; Wandali 2.

❦

c Imbri 2.

❦

d h. e. des. 2.

❦

e Godam 2 semper.

❦

f diceret Knust in 1b legit.

❦

g posthaec in 1b folium excidit, in quo erant sequentia usque regem non habu.

❦

h et dixit 2.

❦

i sole 2.

❦

k Eodem 2.

❦

l i. e. desunt 2.

❦

m Abyo 2.

❦

n er. pr. 2.

❦

o rogaberunt 1a; iterum ierunt et superscr. 2.

❦

p des. 1a; Godā 2.

❦

q ut Winili 2.

❦

r ut cum sol surgeret, Winili cum uxoribus suis solutis crinibus circa facies suas in similitudinem barbe (cum viros suos superscr.) venirent 2.

❦

s l. caelo dum sol 2.

❦

a At 2.

❦

b eorum crinibus solutis circa facies suas (superscr. imodum barbe) 2.

❦

c dixit 2.

❦

d longobarbii 2.

❦

e deest 2.

❦

f domine superscr. postquam 2.

❦

g eis 2.

❦

h et d. e. v. desunt 2, qui pergit: ubi illorum est vindicare et v.

❦

i Longob. 1a saepius; facti sunt Longobardi 2, ubi in margine: vocati sunt.

❦

k m. s. e. L. et des. 2.

❦

l Golaida 2; Golanda Paulus.

❦

m aldones 2, qui in marg. add.: aldoinþ (id est aldoinus).

❦

n Anthabus 1a; Anthaip 2; Anthaib et Anthab Pauli codd.

❦

o Banayb corr. Baynaib 2; Bant(h)aib Paul.

❦

p bet B. 1a.

❦

q Burgathaibus 1a; Burgundaib et Vurg. P. codd.

❦

r qui ibi fecerunt 2.

❦

s deest 2.

❦

t Agelmund 2.

❦

u Aio 1a; Agyoni 2.

❦

v ex genere Gugingus in marg. suppl. 2.

❦

w Lamicho 2.

❦

x ex G. g. des. 2.

❦

y deinde r. 2.

❦

z Leth 2; Lethu, Lethuc, Leth P. codd.

❦

a unde 2.

❦

b quia regnavit p. m. annis q. 2.

❦

c et post ipsum regnavit Lethun add. 2; ubi sequentia post suppleta vix jam legi possunt.

❦

d Ilde . .  . . . . .  e . . .  (ius) 2.

❦

e Godeoc 2.

❦

f In illo 2.

❦

g Audacharus 2.

❦

h . . . . norum 2.

❦

i Rudilanda Goth. et ita postea; Rugianda corr. Rugilanda 2.

❦

k et pugnavit cum Ruges 2.

❦

l occisit 2.

❦

m Thecuane 2; Fewane Goth.

❦

n et secum d. m. c. 2.

❦

o surrexerunt 2.

❦

p Et postea 2.

❦

q Godeho 1a; Godehoc 2.

❦

r Tatto Goth.

❦

s Claffonis 1a; Clafonis 2.

❦

t campo Feldach 2; c. filda Goth.

❦

u annis tribus 2.

❦

v et p. 2.

❦

w1 w2 Hȩr. 1a.

❦

x et t. 2.

❦

y bandos ipsius et capsides 2.

❦

z et postea Eruli 2.

❦

a regem 2, Goth.

❦

b pergit 1b.

❦

c Vacho 1a; Wacco 1b const.

❦

d Hilmichis 1b; in 2 legi non potest.

❦

e barbanum suum 1a; barbane suo 1b.

❦

f Zuchilonem 1b; Zuchilone 2; Uinsilane Goth.

❦

g W. cum Ildechis filium 2.

❦

h Ilmichis 1b.

❦

i Tatonis 1a.

❦

k Ilmichis 1b; Ildechis 2; Heldechis Goth.

❦

l Gypidas 1a; Gippides 1b; Gyppidos 2; Gibidos Goth.

❦

m et mortuus est ibi 2.

❦

n iniuriam eius vindicanda. 1a; est iniuria vindicanda. G. 1b; in iniuria vindicanda. et G. 2.

❦

o Gypidis 1a; Gyppidi 1b; Gypidi 2; Gibites Goth.

❦

p s. l. . gavit 2.

❦

a Suavor՚ 1b; Suabos 2.

❦

b Long. 1a.

❦

c t. u. 2.

❦

d Raicumdam 1a; Rathecunda 1b; una nomine Red . . unda 2; Ranigunda Goth.; Ranicunda, Radicunda, Radegunda P. codd.

❦

e filiam 1a.

❦

f Fisut 1b; suld 2? Pisen Goth.

❦

g Thur. 1b.

❦

h deest 2; et post eam 1b.

❦

i aliam duxit uxorem nomine A. 2.

❦

k Austrigosam 1b; Austrecusa Goth.; Hostrigosa et Austrigosa P. codd.

❦

l Gypidorum 1a; Gyppidorum 1b, 2. Gibedorum Goth.

❦

m uni 2.

❦

n Guiselgarda 1a; Guisecarda 1b; uiuiscarda 2; Wisicharda Goth.

❦

o quem 1b.

❦

p matrimonio 2.

❦

q Teudiperti 1b; Teodeperti regi 2.

❦

r Gualderada 1a, b; Walderata Goth.

❦

s quem 1b; quam — Francorum des. 2.

❦

t Excusobald 1b; Chusubald Goth.; Cusupald Paul.

❦

u quem 1b.

❦

v Garispald 1a? Gairepaldi u. 1b; Garibaldi ad u. 2.

❦

w filio 1a.

❦

x Et tertia filias r. Erul. n. 1b; Et postea accepit Wacho tertiam uxorem filiam regis Erulorum 2; ad quem Goth. prope accedit.

❦

y Esilinga 1a; Sigelinda 1b; Silinda 2; Silenga Goth.; Salingam Paul.

❦

z Gualtari 1b; Walterenem Goth.

❦

a Et mortuus 2.

❦

b Guacco 1b.

❦

c deest 1b.

❦

d filium eius post ipsum 1b.

❦

e Gualtari 1a, b.

❦

f et fairagaldus 1b; deest 2; fargaetum Goth.; quod est linguae Germaniae inferioris vergeten, nobis vergessen, ut primus Pertz vidit. Est enim parenthesis auctoris, id quod supra ponere oblitus erat hic supplentis. Bethm.

❦

g Lethingis 1b; Letiguimi 2 (leti vel letig a prima manu; altera addidit 𝖚𝖎𝖒𝖎 vel 𝖌𝖎𝖙𝖎𝖒𝖎, scribere volens ut videtur legitimi. Bethm.)

❦

h Audohin 1b; Audoinus 2.

❦

i et ipse 1a.

❦

k Longobardis 1a.

❦

l Et post Audoinum r. filius eius A., cui 2.

❦

m Albohin 1b; Alboinus 2.

❦

n fuit 2. Goth.

❦

o Rodelinda 2.

❦

p Alboin 1b; Alboinus 2.

❦

q Gebedorum Goth.

❦

r Cunimundum 1b.

❦

s i. i. p. post suppl. 2.

❦

t Gyppidi 1b, 2; Gebeti Goth.

❦

u uxorem 1b. Et accepit Alboinus in uxorem . . . . mund. filiam 2; Rosemoniam Goth.

❦

v quem 1b; quam 2.

❦

w erat 2.

❦

x Floasuinda 1b; Flotsinda 2; Ludusenda Goth.

❦

y qui 1b.

❦

z Flodthario 1b; Lotharii 2; Flothari Goth.

❦

a filiam 2.

❦

b Absoinda 1b; A . . . . nda 2.

❦

c annos quadraginta 1b; XIIdecim 2.

❦

d Italiam 2.

❦

e invitatus 1b.

❦

f Narsi 1a.

❦

g patricio 1b; deest 2.

❦

h mobuit 1a.

❦

i deest 2.

❦

k in m. 2.

❦

l Aprȩlis 1b.

❦

m in prima ind. 2.

❦

n In secunda 2.

❦

o i. incipiente Goth.

❦

p c. p. in It. Tertia a. des. 2.

❦

q deest 1b.

❦

r Et regnavit 2.

❦

a Ilmichis 1a; Elme corr. Elmechis 2.

❦

b Rosimunda 2.

❦

c uxorem suam 2.

❦

d Peredeo 1a; Peredei Goth.

❦

e Et voluit 2.

❦

f eos 1a.

❦

g Ravennam 1b; in Ravennam 2.

❦

h Mox — est des. 1b.

❦

i et misit in navem angariales 2; m. movere angarias Goth.

❦

k Ilmichis 1b; Ermichis 2.

❦

l Absuinda 1b; Elsuinda 2.

❦

m filiam 1a.

❦

n Alboini 2.

❦

o adduxit 1b.

❦

p deest 1a.

❦

q ortari 2.

❦

r Longinum prefectum 1a; quorum facit Goth.

❦

s Rosimundam 2.

❦

t Ilm. hoc loco 1b et postea etiam 1a.

❦

u Longinis 1a.

❦

v et audito 2.

❦

w consilio 1b, 2.

❦

x balneo 1b; balneum 2.

❦

y ei post add. 2.

❦

z callido 2.

❦

a1 a2 vivisset 1b.

❦

b Ildichis 1b.

❦

c mox i. 1b.

❦

d ita 1a et Goth.; mortiferum potum 1b; malum 2.

❦

e et i. 1b.

❦

f invito 1a; invitus 2.

❦

g cum autem bibisset ipsa 1b; qui cum bibisset 2.

❦

h thesaurum 1b, 2.

❦

i Absoinda 1b; Alsuinda 2.

❦

k filiam Alboini et 2.

❦

l deest 1a; i. eam 1b; i. e. p. in n. des. 2.

❦

m deest 1b; eam post add. 2.

❦

n in C. 2.

❦

o R. vero 2.

❦

p Leph 1a; Clep de Belleo erasa litera s 2.

❦

q Clep 2.

❦

r Et postea 2.

❦

s regem non habentes add. 1b.

❦

t et p. 1a; postea 2.

❦

u s. l. 1a.

❦

v Autarine 1a; Authari 1b, 2; Autarenem Goth.

❦

w Clephoni 1b; Cleffonis Goth.

❦

x Authari 1b, 2 const.

❦

y Theodelenda 1b; Teodelinda 2.

❦

z Garispald 1a; Gairipaldi 1b; Garibaldi 2.

❦

a Alderade 1a; Gualderada 1b.

❦

b Baioria 1b; de Baioaria post. add. 2.

❦

c Teodelinda 2; ea 1b.

❦

d fratrem 1a.

❦

e Gunduald 2.

❦

f civitate Astense 2.

❦

g Aquo 1b; Aggo 2; Agilwald Goth.

❦

h Thuringus 1a.

❦

i Taurinis 2.

❦

k Theodel. 1b; Teodelinde 2.

❦

l dominus 2.

❦

m duos (superscr. duces) rebelles (suos, hoc sunt superscr.) 2.

❦

n Zangrolfum 1b; Gangulf 2.

❦

o Minulfu 1b; Mingulf 2; Mimolfo Goth.

❦

p Iulii 2; Iuli Goth.

❦

q Gaidolfum 1b.

❦

r Pergamum 1b, Goth.

❦

s seu et 2.

❦

t q. eis 1b.

❦

u Aggo de Teulinda filiam unam nom. Gumperga et filium unum nom. Adroald 2; et filio nomine Adelwald add. Goth.

❦

v Gudepergam Goth.

❦

w Et regnavit Adroald a. XII, et post ipsum regn. Airoald a. VII. 1b. Et regnavit Adroald post mortem patris sui annis XII (corr. XIII) 2.

❦

x ipsum 1b, 2.

❦

y de ex 1a.

❦

z Arodum 1a; Arodus superscr. al 2.

❦

a civitates 2.

❦

b suhél (suhec?) 1a.

❦

c litoralia 1a; litoria 1b.

❦

a apersolone 1b; a prope 2; est Italorum appresso.

❦

b terram 2.

❦

c Ubisergius 1b; Ubiterga (manu sec. add. vertit) 2; Opitergium Paul.

❦

d orientis 1b; orientalem 2.

❦

e ex 2.

❦

f deest 2.

❦

g Rothari rex 2.

❦

h Ariperto 1b.

❦

i postea regnavit Grimoald annis septem 2.

❦

k egressus 2.

❦

l Et — Berthari des. 2.

❦

m Vertari rex 1b.

❦

n abhinc manus sec. usque ad Karolus a. XL. Tunc redit prima c.

❦

o ita pro Rachis.

❦

p regna c.

---

Adnotationes Editoris:

1 I.21: relegat prologum edicti quem rex Rothari de Langobardorum legibus conposuit, et pene in omnibus hoc codicibus, sicut nos in hac historia inseruimus, scriptum repperiet. Quem cum edicti conjungendum esse, Bethmann, Arch. X, p360, statuit.

❦

2 Arch. l.c. p351 sq.

❦

3 Merkel, cod. Mutinensem secutus, qui regi Grimoaldo septem tantum annos tribuit, neque regis Pertari mentionem facit, Originem septimo illius anno (669) compositam esse, statui; cui Bethmann, l.c. p414, et Abel, Vers. germ. p. vii, adstipulati sunt. Neque tamen codicis illius auctoritas tanta est, ut certo certius hoc contendere ausim. Fortasse vero verba: Et post ipsum regnavit Grimoald, nullo annorum numero adjecto, ipsius regis tempore haec scripta esse, arguunt. Baudi di Vesme, Edicta p. lxxi, quae post Rothari regem addita sunt posteriori tempori tribuenda censet et regem illum hanc brevem historiam Edicto praemisisse putat. Sed quae huic obstant sententiae jam alibi monui, Gött. Gel. Anz. 1857, p1586, neque illa conjectura nunc placet. Cf. Bluhme LL. IV, p. cxii.

❦

4 Quae c. 4 de tempore quo a Langobardis Pannonia est relicta, Italia occupata, narrantur et regum singulorum anni certe non ex memoria sumta sunt.

❦

5 habebatque: quae habebat; sol surgente: cum sol surgeret; ad Winniles esset propitia: Winnili(s) esset propitia; ad partem orienti: ad p. orientalem; a parte: ex parte. Et multa ejusmodi.

❦

6 i. e. aldiones, non proprietarii. Haec est prima atque antiquissima aldionatus mentio, quae vox est Celtica aeildio. Merkel. Haec interpretatio an stare possit, valde dubito. W.

❦

7 Lamisio Roth, ed.; Lamissio vel Lamisio Paulus.

❦

8 Qui in Annalibus Feva dicitur. Feletheum qui et Feva Paulus.

❦

9 i. e. Theudobald; cf. Gregor. Tur. IV.9.

❦

10 Cf. Theophylact. VI.10. Bethm.

❦

11 Neque hic neque numerus 12 recte se habet. Si enim 42 annis in Pannonia habitassent, non Auduini sed Walthari temporibus in Pannoniam venissent. Quos vero quum Procopius III.33 jam a. 548 in Pannonia sedisse noverit, numerus quoque 12 stare non potest. Goth. correxit: 22. Bethm.

❦

12 Quod falsum esse patet; regnavit a. fere 26. Excidit Adaloaldas sive Adelwaldus, injuria sive auctoris sive scriptoris, qui 10 annis Langobardis praefuit. Quod codex Cavensis (1b) corrigere voluit.

Images with borders lead to more information. The thicker the border, the more information. (Details here.)
ALTIVS:		Textus Aevi Classici	LacusCurtius	Ostium
A page or image on this site is in the public domain ONLY if its URL has a total of one *asterisk. If the URL has two **asterisks, the item is copyright someone else, and used by permission or fair use. If the URL has none the item is © Bill Thayer. See my copyright page for details and contact information.

Accessibility